Kam Subhat Gayo Hari re

Author(s): Hemchandrasuri Acharya
Publisher: Sanghavi Ambalal Ratanchand Jain Dharmik Trust

Page 6

હૃદ્ધશ્રદ્ધદ્ધ હૃદ્ધશ્રદ્ધ દરેક ભવમાં મૃત્યુ મેળવ્યું. ભવિતવ્યતાએ સાતમાં હાથીના ભવમાં રાજકુમારીમાંથી પ્રતિબોધ પામી સાધ્વી બનેલી સુનંદાના હાથે જ પ્રતિબોધ પામી છઠ્ઠના પારણે છઠ્ઠ કરી દેવલોક પ્રાપ્ત કર્યો. પરંપરાએ મોક્ષ પામશે.
આ દ્રષ્ટાંત બતાવે છે કે રૂપદર્શનના સંસ્કારો પરલોકમાં પણ સાથે આવીને જીવને અનેક ભવ સુધી બરબાદ કરે છે.
પ્રભુદર્શન સુખ સંપદા....’ આ દુહો પ્રસિદ્ધ છે, તેની સામે આ દુહો પણ યાદ રાખવા જેવો છે, ‘નારી દર્શન દુઃખ આપદા, નારીદર્શન દશ પીડ; નારીદર્શનથી પામીએ ભવભ્રમણની ભીડ.’
રસ - આ જ રીતે રસનાની આસક્તિ પણ મુનિઓના પતનને નોતરે છે માટે જ બ્રહ્મચર્યની નવે વામાં પ્રણીત આહાર અને અતિમાત્રા આહાર વર્જન કરવાનું કહ્યું છે. પ્રણીત આહારથી રસ-મેદ-વીર્ય આદિની વૃદ્ધિ થતા ચિત્તમાં અનેક પ્રકારની વાસના અને વિકારોનો ઉદભવ થાય છે, જે નિમિત્તો મળતાં જ દુરાચારમાં પરિણમે છે. પ્રણીત આહારને પેટ્રોલની. ઉપમા આપી છે અને સ્ત્રીઓના સંપર્કને અગ્નિની ઉપમા અપાય છે. બંને ભેગા થતાં ભડકો થતા વાર લાગતી નથી. નિમિત્તો તો આજે ચોતરફ ભયંકર કોટિના છે. કાળ ખૂબ વિકટ છે.
જ્યાં જઈએ ત્યાં દુનિમિત્તોના થોક પડ્યા છે. એટલે પ્રણીતા આહારાદિથી ઉગ્ર વાસનાથી વાસિત થયેલ જીવનું પતન થતા. વાર લાગતી નથી. માટે જ શાસકારોએ પણ ગાડામાં લગાડાતી મળી કે ગુમડાની પટ્ટીમાં લગાડાતા મલમની ઉપમાથી વિગઈને વાપરવાની જણાવી છે સંયમયોગોની સાધનામાં બાધ ન આવે તેટલા જ પ્રમાણમાં વિગઈને ન છૂટકે લેવાની છે. [ ૧૩ existic efforfor
&&&&
óó3óó विगई बिगइभीओ विगइगयं जो भुंजए साहू । विगइ विगइसहावा विगइ विगई बला नेइ ।।
વિગઈથી ભયભીત એવો પણ સાધુ જો વિગઈઓથી ભરપૂર ભોજન કરે તો વિગઈઓ વિકૃત સ્વભાવવાળી છે તેથી વિગઈઓ તેને બળાત્કારે, વિગતિમાં એટલે દુર્ગતિમાં લઈ જાય છે.
પચ્ચકખાણ ભાષ્યની આ ગાથા છે.
આમાં ભાષ્યકાર સ્પષ્ટ કહે છે કે વિગઈથી ડરતા એવા પણ સાધુ વિગઈના ભોજનથી વિકારને પામે અને તેથી દુર્ગતિને પામે. સ્વ. પૂ. પંન્યાસજી શ્રીકાંતિવિજયગણિવર્ય કહેતા હતા કે,
ઉપવાસ મિત્રનું ઘર છે, આયંબિલ એ આપણું ઘર છે.
વિગઈઓ એ દુશ્મનનું ઘર છે. દુશ્મનના ઘરમાં જનાર લુંટાયા વગર કેવી રીતે રહે? કારણ પ્રસંગે જવું પડે તો ખૂબ સાવધાની પૂર્વક જવાય અને તુરંત જ પાછા શીઘ ઘેર આવી જવું જોઈએ.
પૂજ્યપાદ ગુરુદેવ શ્રી ભાનુવિજયજી મહારાજ (આ. ભુવનભાનુસૂરિ મ.) પોતાના ચારિત્ર જીવનના પ્રારંભમાં એકાંતર ઉપવાસાદિ કરતાં, સ્વ. પરમગુરુદેવે એક દિવસ કહ્યું, “ભાનુવિજય એકાંતર ઉપવાસમાં પારણે આવતી વિગઈઓ દ્વારા લુલી કૂવી જાય, રાગાદિ થાય અને કર્મબંધ થાય માટે શક્ય હોય તો વિગઈઓના ત્યાગ રુપ આયંબિલ તપ પર ચવું જોઈએ.”