________________
BHAVINIPB આ બ્રહ્મચર્યની નવવાડ એવી સુંદર બતાવી છે કે એનું અણિશુદ્ધ પાલન કરતા દુષ્કર એવું બ્રહ્મચર્ય પાલન સહેલાઈથી
થઈ શકે છે.
(૫) કુદંતર :- દિવાલના આંતર કે પડદાની પાછળ, અથવા વચ્ચે પાર્ટીશન રાખ્યુ હોય તેની પાછળ સ્ત્રીઓ હોય અને તેના હસવાના, ગાવાના-રડવાના કે બીજી અનેક પ્રકારના શબ્દો સંભળાતા હોય ત્યાં સાધુએ ન રહેવું વળી ભીંતના આંતરે સ્ત્રી-પુરુષોની ક્રીડા વગેરે થતી હોય તેના પણ શબ્દો સંભળાય તો એ બ્રહ્મચર્યવ્રત માટે ઘાતક બને આવા શબ્દોના શ્રવણથી મોહના ઉન્માદ થવાનો સંભવ છે તેથી ઉત્તમ સંયમી આત્માઓના પણ પરિણામ બગડે છે.
આવા નિમિત્તો જીવોના પતનમાં ખૂબ કારણભૂત છે માટે આવા નિમિત્તોથી અવશ્ય દૂર રહેવું સ્ત્રીના આવા શબ્દો સાંભળીને ભુક્તભોગીને પૂર્વના ભોગોનું સ્મરણ થાય છે તથા બાલ-બ્રહ્મચારીઓને કુતૂહલ થાય માટે આવા બ્રહ્મચર્યભેદક નિમિત્તોથી અત્યંત દૂર રહેવું અતિ આવશ્યક છે.
(६) पुव्वकिलिए :- नो निग्गंथे पुव्वरयं पुव्वकीलियं अणुसरित्ता ૬) સ્રીઓની સાથે ભોગવેલા ભોગ કે કરેલી ક્રીડાઓને પણ યાદ ન કરવી. ગૃહસ્થપણામાં સંસારના ભોગ ભોગવી જેઓએ ચારિત્ર લીધું હોય છે તેઓએ ગૃહસ્થપણાના પોતાના પૂર્વના ભોગો અને ક્રીડાઓને યાદ ન કરવી. વિષયોનું સ્મરણ માત્ર પણ મનમાં તેને લગતો આહ્લદ ઉભો કરે છે તે પણ એક પ્રકારનો કામરાગ છે અને તે પણ ભયંકર છે. મનને વિશેષ રાગથી વાસિત કરે છે. પરિણામે મોહના ઉન્માદ પણ આત્મામાં વધે છે.
૫૧ ક
Exp
VAHIVA
‘કામ' એક એવો ભયંકર દુર્ગુણ છે કે એનું સ્મરણ પણ મનની વૃત્તિને બગાડે છે.
દુનિયાનો કોઈ અગ્નિ એવો નથી કે જેનું સ્મરણ માત્રથી જીવને બાળે, પણ કામાગ્નિ એવો છે કે એનું સ્મરણ પણ જીવોના ગુણોને, શુભભાવોને, શુભલેશ્યાને અને પુણ્યાનુબંધિ પુણ્યના પુંજને બાળી નાંખે છે સંવેગરંગશાળામાં કહ્યું છે કે..
मुणिणा भासियं मुद्ध ! वरं सल्लं वरं विसं । वरं आसीविसो सप्पो, बरं कुद्धो य केसरि ।।
वरं अग्गी य न भोगा, चिंतिज्जंता वि जे नरं । नरयं नितिं दुत्तारं भामयंति भवन्नवे ।।
મુનિ કહે છે :- “શલ્ય સારું, ઝેર સારું, આશીવિષ સર્પ કે ગુસ્સે થયેલો સિંહ સારો, અરે, અગ્નિ પણ સારો પરંતુ ભોગ સારા નથી, જે ચિંતન કરવા માત્રથી મનુષ્યને દુસ્તર (મુશ્કેલીથી પાછા નીકળી શકાય તેવા) નરકમાં લઈ જાય
છે અને ભવઅટવીમાં રખડાવે છે.”
જીવને કર્મબંધનું કારણ આત્માના રાગાદિ અશુભ પરિણામ છે. ભોગો શરીરથી ન ભોગવવા છતાં મનથી તેનું રાગપૂર્વક ચિંતન કરાતા આત્માના પરિણામ રાગમય થાય છે તેથી અશુભકર્મ બંધાય છે જે ભોગવતા જીવને સંસારમાં ઘોર યાતનાઓ ભોગવવી પડે છે. આપણે જાણીએ છીએ કે હિસાની પ્રવૃત્તિ વિના પણ અંતર્મુહૂર્ત માત્ર ઘોર હિંસાના ચિંતનથી તંદુલિયો મચ્છ ૭ મી નરકમાં જાય છે.
એ દ્વેષના પરિણામ હતા. કામનું ચિંતન એ રાગના પરિણામ છે. મોટા ભાગે દ્વેષના પરિણામ કરતાં રાગના • ૫૨
