________________
HARIVAAR@V
*સન્નિપાત જિમ ઘૃત જોગે, અધિક કરે ઉબાળો રે,
પાંચે ઈન્દ્રિય તિમ રસ પોષ્યાં, ચારિત્રમાં કરે ચાળો રે.' ‘સાતમી વાડ સૂણો ભવિ પ્રાણી, સરસ આહાર ન લીજે, એ કાચા ફૂડી પોષતાં, નિશ્ચે નરક પડીજે.'
(૯) મૈથુન સંજ્ઞા ચાર કારણોએ ઉદ્ભવે છે.
૧) શરીરમાં માંસ તથા લોહીની પુષ્ટી થવાથી ૨) મોહનીય કર્મના ઉદયથી
૩) ભોગવિલાસની કથા કરવાથી કે સાંભળવાથી અને ૪) મૈથુન સંબંધી ચિંત્વન કરવાથી માટે આ ચારેયનો નિગ્રહ કરવો જરૂરી છે.
(૧૦) બ્રહ્મચર્યનું મહત્ત્વ કેવું કે સાધુને કોઈકવાર પ્રસંગવિશેષમાં અહિસા સત્યવ્રતનો ભંગ થતા સાધુતા હજી ઊભી રહે, પરંતુ બ્રહ્મચર્ય વ્રતનો ભંગ થતાં સાધુતા ખલાસ થાય છે. બ્રહ્મચર્યની આવી શ્રેષ્ઠતા બહુમૂલ્યતાને લીધે છે.
૧૦૩
(૧૧) ‘હ્રામ ! નામિ તે મૂર્ત્ત, સાત્ વિન નાયસે। ન ચાદ તે રિામિ, ન પિ ત્યું વિત્તિ ।। અર્થાત્ હે કામ ! તારું મૂળ ઉત્પત્તિસ્થાન જાણું છું કે તું વિચારમાંથી ઉદ્ભવે છે. તો હું કામવાસનાનો વિચાર જ નહિ કરું, એટલે તું પણ જન્મી જ નહિ શકે.
આ ઉપરથી સ્પષ્ટ છે કે મનને એવા વિચારોમાં ન જવા દેવું જોઈએ. પણ નવરું મન ત્યાં ગયા વિના રહે નહિ. તેથી મનને એક ક્ષણ પણ નવરું ન પડવા દેવા માટે એને શાસ્ત્ર પદાર્થોની પવિત્ર વિચારણામાં રમતું રાખવું જોઈએ.
E
VIVIAN
(૧૨) બ્રહ્મચર્ય એ સર્વ વ્રતોમાં શિરદાર છે, દીવો છે. સરદાર વિનાનું લશ્કર હારી જાય, દીવા વિનાના વ્રતો અંધકારમાં રહે. ‘શીલ સમું વ્રત કો નહિ.' મોક્ષાર્થી જીવને આ ઝંખના હોય છે કે મારા જીવનમાં કેમ સંપૂર્ણ બ્રહ્મચર્યનું પાલન આવે, કેમકે એના લાભ અનેરા છે. બ્રહ્મચર્યથી સત્ત્વ ખૂબ જ વિકસે છે, જે આધ્યાત્મિક પરાક્રમોમાં સારું સહાયક બને છે. બ્રહ્મચર્યથી મગજશક્તિ વધે છે, જે ઠેક ઘપણ સુધી સ્મરણ શક્તિને સતેજ રાખે છે. બ્રહ્મચર્યથી ઈષ્ટસિદ્ધિ થાય છે.
(૧૩) લલાટમાં આજ્ઞાચક્રમાં જ્યોતિમય ‘ૐ ટ્રી ગર્દ' અક્ષરો ધારવાના, તે પછી એ જોયા જ કરવાના. અરિહંતનો આ ‘ૐ ટ્રી ગર્દ નમ:' મૃત્યુંજય મંત્ર ખૂબ જ પાવરફૂલ છે. એનું અહીં સંભેદ પ્રણિધાન થાય છે. એ માત્ર બ્રહ્મચર્ય જ નહિ, પણ બીજી કેટલીય સાત્ત્વિક સિદ્ધિઓ પ્રગટ કરે છે.
(૧૪) બ્રહ્મચર્ય પાલન માટે પ્રભુને રોજ આ પ્રાર્થના કરતાં રહેવાનું છે.
अनाद्यभ्यासयोगेन, विषयाशुचिकर्दमे ।
गर्ते शूकरसङ्काशं याति मे चञ्चलं मनः ।। न चाहं नाथ ! शक्नोमि तं निवारयितुं चलम् । ગત: પ્રસીદ્દ દેવદેવ ! વારય વાય ||
“હે નાથ ! અનાદિના અભ્યાસના લીધે ભૂંડના જેવું મારું ચપળ મન વિષયરૂપી વિષ્ઠાના કીચડભર્યા ખાડામાં દોડી જાય છે અને હું તે ચંચળ મનને નિવારી શકતો - ૧૦૪
