________________
मत्तेभकुम्भदलने भुवि सन्ति शूराः,
___ केचित् प्रचण्ड-मृगराजवधेऽपि शक्ताः । किं तु ब्रवीमि बलिनां पुरतः प्रसह्य
कन्दर्पदर्पदलने विरला मनुष्याः ।। ઉન્મત્ત થયેલા હાથીના કુંભસ્થલને દળી નાખનાર શૂર પુરુષો જગતમાં ઘણા છે.
વળી ભયંકર કોધી એવા સિહંના વધ કરવાને પણ કેટલાક સમર્થ છે.
પણ બળવાન પુરુષોની સમક્ષ જોરશોરથી કહું છું કે કામના દર્પનું હલન કરનાર પુરુષો અત્યંત વિરલ છે.”
જેમ શ્લેષ્મ પર બેસતી માખી ધીમે ધીમે શ્લેખમાં ફ્લાઈ જાય છે તેમ વિજાતીયના સંગથી જીવો પણ વિષયોમાં એવા ફ્લાઈ જાય છે કે તેમાંથી નીકળી શક્તા નથી,
અહીં પ્રસંગ પામીને કામની પ્રબળતા બતાવતા કેટલાક દ્રષ્ટાંતો જણાવાય છે.
કે કામ સુભટ ! તેં જીત્યુ સક્લ જગત :.
(૧) ચંદ્રગુપ્ત નંદરાજા પર વિજય મેળવી પાટલીપુત્રમાં પ્રવેશી રહ્યો છે. નંદરાજ નગરમાંથી પરિવાર સાથે વિદાય થઈ રહ્યો છે. બન્ને પરસ્પરના દુશ્મનો છે. છતાં કામની વિચિત્રતા જુઓ... પોતાના પિતાના સમગ્ર રાજ્યનો કબજો લઈ દેશાટન કરાવી રહેલ દુશ્મન ચંદ્રગુપ્ત ઉપર દ્રષ્ટિ પડતાની સાથે નંદરાજાની પુત્રી મોહિત થઈ ગઈ. જેની સાથે યુદ્ધ કરી જેનું રાજ્ય ખાલસા કર્યું તેવા નંદરાજની પુત્રી પ્રત્યે ચંદ્રગુપ્તને પણ આકર્ષણ થયું. જે છેલ્લે બન્નેના લગ્નમાં પરિણમ્યું. ખરેખર કામ સુભટ ! તેં જીત્યુ સકલ જગત. [ ૩૯ ]e0 $$$$rs
(૨) દોરડા પર નાચ કરતી નટની દીકરીને જોવા માત્રથી નગરશેઠનો પુત્ર ઈલાચિકુમાર મોહાંધ થયો અને તેને પ્રાપ્ત કરવા આ મહાન કુળવાન વ્યક્તિ પણ નટની મંડળીમાં જોડાઈ ગઈ. ખરેખર કામ સુભટ ! તેં જીન્યુ સકલ જગત.
(૩) ઘોર સંયમ અને ઉગ્ર અણસણના તપ દ્વારા કર્મોનો ખુદું કરી નાખનાર, આગલા ભવોથી સંયમના સંસ્કાર લઈને આવેલ અને ત્રીજે જ ભવે મોક્ષ પામી જવાય એવી સ્થિતિવાળા સંભૂતિવિજયને અણસણની અવસ્થામાં (એટલે કેટલાક દિવસ થી જીવનના અંતસુધીના ઉપવાસ ચાલે છે) પણ ચકવર્તીના સ્ત્રીરત્નના કોમળ વાળના સ્પર્શથી એવી વિળતા ઉભી થઈ કે ભવાંતરમાં ચક્રવર્તી પદનું નિયાણું કરાવી સંયમ, તપનું વેચાણ કરાવી દીધું અને પરંપરાએ ૭મી નરકમાં પહોચાડી દીધા. ખરેખર કામ સુભટ ! તેં જીત્યું સકલ જગત.
(૪) સંયમની રક્ષા માટે પ્રાણનો ત્યાગ કરવા તૈયાર થયેલા દ્રઢ સંયમપ્રેમી એવા નંદિષેણ મુનિ પણ વેશ્યાના "અમારે તો ધર્મલાભ નહીં અર્થલાભ જોઈએ" એવા કોમળ વચનો સાંભળતા જ પટકાઈ ગયા. વેષ છોડીને વેશ્યાને ત્યાં જ રહી ગયા. ૧૨-૧૨ વર્ષ સુધી ભોગના કાદવમાં લપટાઈ ગયા. ખરેખર કામ સુભટ ! તેં જીત્યુ સક્લ જગત.
(૫) રસ્તામાં ચાલતાં જ રાજાના મહેલની ગવાક્ષમાં બેઠેલ રાજકુમારી પ્રત્યે નજર પડતાં જ શ્રેષ્ઠિપુત્ર રૂપસેન આકર્ષિતા થઈ ગયો. રાજકુમારી પણ આકર્ષિત થઈ. પરસ્પરના મોહના ખેંચાણે રાત્રે રાજકુમારી પાસે આવવા નીકળેલ રૂપલેન રસ્તામાં મકાન પનાં દટાઈ ગયો. રાજકુમારીના ગર્ભમાં ઉત્પન્ન થયો. ગર્ભનો નાશ થતાં ત્યાંથી મૃત્યુ પામી સાપ-કાગડો-હંસ-હરણ resperfજૂeppers ૪૦]
