________________
૧૪: કષાયાન સંતૃણુ પ્રાણ : માહા આડંબરથી, અભિમાનથી ગાયેલા તમારા કઈ તમારા કુલની નિંદા કરે, તમારી સન્મુખ કુલના ગુણગાન, તે જગત સાંભળીને તમારા કે બીજાની સન્મુખ; તે તમે કદી ય સામી પર સત્યવાદી હરિશ્ચન્દ્ર તરીકે વિશ્વાસ મૂકી, તેના કુલની નિંદા કરવા તૂટી ન પડતા હે? તમારાં વધામણાં કરશે, અને એ દ્વારા તમે થોડુંક હૈયા ધરજે. કૃતકૃત્ય બની જશે, એવી ભ્રમણની આંધીમાં જેણે તમારા કુલની નિંદા કરી હોય, તેના તે નથી અટવાતા ને?
કલની તમે એકાદવાર પ્રશંસા કરી જુઓ, આ સનાતન સત્યને તમે કદિ ન ભૂલે, કે તેના મેઢે નહિ તે બીજાના મેંઢ. તમે તમારા મુખે તમારાં કુલનાં ગુણ ગાઓ, તમારી તે કરેલી પ્રશંસાના પડઘા જરૂર મહત્તા વધારે....એ બિલકુલ શોભતું નથી. પેલા તમારા નિંદકના કાને પડશે. જે એનામાં
જુઓને, તમારી જ સમક્ષ હું આવીને, માણસાઈને દિ આ છે આછે પણ જલતે મારા કુલની પિટ ભરીને ગુણકથા ગાઉં, અને હશે તે તે પિતાની અધમતા પર ધિકાર સાથે સાથે તમારી હલકાઈ પણ રજુ કરું, તમે આપશે. મને પ્રેમભર્યા હદયે આવકારશે કે મનની કદાચ, એના પર ધારી અસર ન થાય, તે કઠોર થપ્પડ દ્વારા ધિક્કારશે?
પણ બીજા સેંકડો શિષ્ટજનમાં તમારી ઉત્તમવળી, જો તમે સદાચારનિષ્ઠ છે, પવિત્ર- તાની ઉમદા કદર થશે જ. તાના પથે છે, આત્માભિમુખ છે તે એવા
હા, જ્યારે તમારી લેકમુખે ખૂબ પ્રશંસા વ્યર્થ કુલાભિમાનનું શું પ્રયોજન છે?
થવા માંડે ત્યારે તમે એ પ્રશંસાના પુખેથી તમે કમળ બને, ભ્રમરે તમારી આસપાસ દબાઈ ન જાઓ તેનું ધ્યાન રાખજે ! “પુષ્પ ગુંજારવ કરતા જ રહેશે !
તે પરમાત્માના ચરણે જ શોભે... મારા જેવા - કમળને ભ્રમરને બેલાવવા, આકર્ષવા તેમની અનંત કર્મોના ભોગ બનેલા, કુસંસ્કારથી પાસે જઈ પોતાની બડાઈ હાંકવી પડતી નથી. મલીન બનેલા જીવન પર ન શોભે. આ ઉત્તમ
તમે પવિત્રતાના સત્કાયના પંથે આગે બઢતા ભાવનાને સદા સ્મરણપથમાં રાખજે. અને ચલે ! જગત તમારા કુલનાં ગુણગાનને ગુંજા- પ્રશંસાના શ્રવણથી અળગા રહેજે. રવ વિશ્વમાં કરતું થઈ જશે!
શું તમે નથી જાણતા કે સ્વકુલની પ્રશંએક રસ્તે તમારે જાણવે છે? સાના શ્રવણમાં મરિચિ જે ગુણીયલ આત્મા
એ રસ્તે ચાલ્યા જાઓ! તમારા કુલની પણ માગ ભૂલ્યું હતું. ગાઢ પાપકમને બાંધી પ્રશંસા થઇ સમજે !
ગયે હતું? તમે તમારાથી ઉંચા અને નીચા બીજાના ભગવાન આદીશ્વર પાસે ભરત ચક્રવર્તીનું કુલની પ્રશંસા કરવા માંડે. બીજાના કુલના
જવું, “ભાવિ તીર્થકરને જીવ અહીં કેઈ છે ગુણાનુવાદ ચાલુ કરે !
કે નહિ એ પૂછવું. ભગવાનનું વીસમા
તીર્થકરના જીવ તરીકે અને પ્રથમ વાસુદેવ - આની જાદુઈ અસર થાય છે કે નહિ, તે
તરીકે મરિચિનું નામ સૂચવવું. સ્વપુત્રનું નામ તમે શ્રદ્ધાથી પ્રયોગ કરીને પછી કહેજો!
સાંભળી ચક્રવર્તીનું હર્ષથી ચમકવું ! મરિચિની આટલું કર્યા પછી, એમાં સફળતા મળ્યા પાસે આવી ભરત ત્રણ પ્રદક્ષિણા દઈ વાંદે છે પછી એક બીજું પગલું આગળ ભરજે. મરિચિને વેષ હતે ત્રિદંડીને, તેથી કહે છે
