________________
૮ • કુલદીપક : ' નથી. સજજનના સ્વભાવમાં જ નિષ્ઠા જણાઈ કમના ફળને વિપાક વેદ પડ તે આ આવે છે.
કુમારનું શું ગજું?” વિપત્તિમાં ધીરજ, અભ્યદયમાં ક્ષમા, આ બાજુ તલારક્ષકે રૂપસેનકુમારને રાસવડે સભામાં વાક્ચાતુર્ય, યુદ્ધમાં પરાક્રમ, યશમાં બાંધી શરીર પર પ્રહાર કરતાં કરતાં તેમજ અભિરુચિ અને જ્ઞાનમાં વ્યસન એ સજ્જનતાની મમવિઘાતક વાણીથી તર્જના કરતા નગરના સાહજિકવૃત્તિ છે.
એક એક ચેરે ને ચૌટે, શેરીએ ને ગલીએ ફેરકુમારના શાંતિમય ઉદ્ગારે રાજાના અંગે વીને સાંયકાળ થતાં વધસ્થાન સમપ લાવી, અંગ ને આતાપ વ્યાપી રહ્યો. તેણે મૂક્યું. ધની વિહલતામાં જણાવ્યું; ધૃષ્ટ, પાપી,
આ જીવનના દીપને બુઝવનાર વધથંભની. નિય, નિર્લજ્જ, દુબુદ્ધિ, અને લુચ્ચે આ
આગળ આવ્યા છતાં રૂપાસેનકુમારના દિલમાં ખલપુરુષના લક્ષણ છે. આ સભામાં ધીરતાથી
ડરની અલ્પ પણ ધડક નથી. બોલતે નિચે તું ચાર જ છે.”
કિમતે પિતાની સિદ્ધિ કામયાબ બનાવી. તલારક! આ દુષ્ટ, નિર્લજને શૂળીએ
એક માનવના જીવન પર આરૂઢ થઈને કામયાબ આરે પણ કરે. જુવાનીના ઘમંડમાં કરેલ
બનાવી. કુમારને શૂળી પર આરોહણ કર્યો. પાપનું ફળ લેકોને બતાવો કે અનાચાર તેમ
મૃત્યુને પ્રખર ઝંઝાવાત તેફાને ચઢ હવા જ ઉગ્રપાપનું ફળ તે જ ભવમાં પ્રાપ્ત થાય છે.”
છતાં આત્મા પર સમતા અને ધીરજના પ્રકાશ રૂપસેનકુમાર નીડરતાપૂર્વક રાજાને કહે છે. ચાંદરણું પથરાયા હતાં. હજાર હજાર માનવના હે રાજન! મારી અંતિમ વિજ્ઞપ્તિ છે કે આ પ્રાણુને ભેંકાર દુઃખમાંથી ઉદ્ધરી જીવનના શાંતિ વેશ્યાગણ અને આ રક્ષકને અભયદાન આપો. આગારને વિષે સ્થાપન કર્યાના અદ્વિતીય રસ તે હું મારા દેહના બલિદાનને ધન્ય માનીશ.” ઝરતા હતા. પ્રભુથાન જ એક તારક છે એમ રાજાએ વેશ્યા અને રક્ષકને મુક્તિ કર્યા. માની આત્માને પંચપરમેષ્ઠીના ધ્યાનમાં એકપરેશાન બનેલા તેઓને મૃત્યુના ઝંઝાવાતથી
0 લીન બનાવી દીધે, કે જેથી મૃત્યુની ભયંકર હૈયામાં શાંતિ વળી. અંતિમ પળે ઉગારનાર
યાતના એને દુઃખર્તા બની શકી નહિ. પરેઆગતુકની અહેસાની તે બાજુ પર રહી પરંતુ
પકારની ભઠ્ઠીમાં પોતાના દેહનું બલિદાન આજે તેને ધિકકારતાં પિતપોતાના સ્થાનકે ગયા.
તેને ધન્ય લાગ્યું. મુખકાંતિ અખંડ સ્વરથતા
અને જીવનદાનની દાયતાએ ઝલકતી સવ સભા વિસર્જન થઈ. સવત્ર આનંદ થયે. પુરવાસીઓ કહેવા લાગ્યા કે રાજાને ૧૦૦૦ મનુ
નગરજનના મનને હેરત પમાડી રહી કે મૃત્યુના ષના વધનું પાપ તે ન લાગ્યું. જે થયું તે
તેજ પણ આવા હોઈ શકે. સારા માટે થયું. કેટલાક રૂપસેનકુમારની દયા કમના સામ્રાજ્ય શાસન ચલાવી પિતાની ચિંતવે છે, તે કેટલાક તિરરકાર કરવા લાગ્યા અકલિત સત્તાનું નિદર્શન કરાવ્યું કે એકના કે પગ પર જાતે જ કુહાડે મા.
અપરાધે હજારેને શિક્ષા અને હજાર હજાર કેટલાક સુજ્ઞાની વિચારે છે કે, “આત્મા માનવના
આ માનવના બલિદાનના રક્તની તૃષા આજે એક જ કમાંધીન છે. કર્મથી પ્રેરાયેલા માનવ સ્વ છે. માનવના રુધિરે તૃપ્ત બની. નર્કમાં જાય છે. મહાન આત્માઓને પોતાના
(ક્રમશ:)
