________________
પુનરુત્થાનના મંગલમાર્ગે
કુમારી જ્યેાના શાહ—મુ`બઈ.
સંયમની સાધનાના માગે વળેલ આત્મા મેાહની પરવશતાથી પતિત બને છે, અને સંસારમાં ગબડી પડે છે. અને અવસર આવતાં તે આત્મા ફરી કઇ રીતે ઉત્થાનના કલ્યાણુકર માર્ગ પ્રગતિ કરે છે? તેનું કાવ્યની મધુર ભાષામાં સુંદર શૈલીયે અહિં આલેખન થયું છે.
( ૧ )
ચિલાતીપુત્રના પૂર્વભવાની વાત છે. એક સમયે તે કુમાર હતા. સુષમા તેની પત્ની હતી. જીવનયાત્રાના બંને પથિક પેાતાને સંસારથ નિવિ ને એ પ્થ પર દોડાવ્યે જતા હતા. બંને વચ્ચેનું અકય અજમ હતું.
પૂર્વના સંયમના કા' પ્રખલ સંસ્કારને પરિ ણામે ગળાડૂબ ભાગવિલાસમાં ડૂબેલ હોવા છતાં તેનાથી પર હતા. આમ છતાં તેને પેાતાની પત્ની પર અત્યંત સ્નેહ હતા. એ સ્નેહ ગાઢ હોવા છતાં આ સચમમાર્ગ પરનું મમત્વ ત્યાગમાનું આકષ ણુ પણ તેના અંતરને આવરી લેતું એક જ ચમકારાની જરૂર હતી. એકદા એક ચિનગારી-વિરાગની ચિનગારી તેના
પણ....પણ ભાવિનું રહસ્ય કાણુ ઉકેલી શકયું છે ? વર્તમાનના આથે છૂપાયેલું ભાવિ કા
હૈયામાં આવી પડી અને સાંસારિક સુખ-વૈભ-માગે દોરી જશે, તે કણ કહી શકે? ભાવિની
વાની લાલસાને સળગાવી મૂકી.
ભયંકરતા વમાનની આબાદીને કકડભૂસ કરી શ્વેતાં વાર લગાડતી નથી. સાધનાની પગદંડીએ. દોડી જતાં આ મુનિ માટે પણ ભાવિ ભયંકર નીવડયું.
દૂર દૂર ક્ષિતિજમાંથી રવિના તેજોમય કરણાના જન્મ થતા ન હોય તેમ અંતરની કે’ ક્ષિતિજતટે બૈરાગ્યના પુંજ વેરતા ક્રોડક્રેડ કરણાના હૃદય સાથે તેના અંતરાત્મા ઝળહળી ઉઠયા. એ તેમય પ્રકાશમાં તેને કઈક નવીન લાધ્યું, અને એની મીટ સચમના સેાપાન તરફ વળી, મુકિતના સાદ તેને સતાવવા લાગ્યા. શિવરમણીને વરવા તે આતુર–અત્યંત આતુર અન્ય એની આખામાં, એના બાહુમાં, એના સશકત લેાહિયાળ ગામાં અગમ્ય ચેતના આવી.
નીવડી. એ હ ંમેશ માટે ભૂલી જવા તૈયાર થયે સદ્ગુરુના ચરણકમળમાં જઈ ઝુકી પડયા. પેાતાની જીવનદોરી ગુરૂના હાથમાં સાંપી દીધી. એકલા એ જ નહિ પરંતુ પાતાની પત્નીને પણ વિરાગને સુવાસ આપી. આમ મને જણાએ જીવનધોધ તે પુનિતપંથે વહેવડાવી દીધો.
શિવરમણીના વિચારમાં તે તે ક્ષણિક તેની અત્યંત વ્હાલી, મનેલી સહચરીને પણ ભૂલી ગયો અને...અને એ ક્ષણ તેને માટે અપૂર્વ
જ્ઞાન–ધ્યાનની સંયમી જીવનની આત્મકલ્યાણુકર સાધનામાં રકત બન્યા. દેહના મમત્વભાવ દૂર કરી તપારાધનામાં તરબોળ બન્યા. મનોહર ચારિત્રના પાલનમાં પ્રમાદ ખંખેરી પ્રતિક્ષણ જાગૃત રહેવા લાગ્યા. જીવનને ઉજ્જવલ બનાવવાના કાર્ડને મૂર્તસ્વરૂપ આપવા લાગ્યા.
કોઇ દિવસ નહિ. કદાપિ નહિ અને આજે.... સંયમપથે પગરણ માંડયા. બાદ આજ પહેલી જ વાર તેના અંતરમાં તેની પ્રિયતમાની મધુર યાદ આવી ગઈ, એનું અ ંતર એની આસપાસ વીંટળાઇ ગયુ. ખસ, થઈ રહ્યું. સંયમમાં દૂષણરૂપ અચેાગ્યવિચારવમળમાં તેનું મન અટવાઇ ગયું. મનની ચ'ચળ ગતિને તે કેમે ય રાકી શક્યા નહિ. સાધનાપર્યંત પર ચડતાં પગ લપ સ્યા અને ગમઢતા જ ગયા. ભૂલવા મથ્યા તેમ તેમ તાધ્ધ તેની આંખ સમક્ષ તરવરવા લાગી;
