________________
અધિકાર. કરજ અને અસૂય 1 શ્રી ઉજમશીભાઈ- જુઠાભાઈ
અમદાવાદ માનવ જીવનના મૂળભૂત લક્ષ્યને ભૂલી, કે જે કઈ વ્યક્તિ, પિતાના અધિકારને ખ્યાલ તેની ઉપેક્ષા કરી, વિશ્વને કેઈપણ માનવી ન કરે, તે પોતાની ફરજ અદા ન કરી શકે. પિતાનો અભ્યદય (કલ્યાણ) સાધી શકે નહિ. અને જે, પિતાની ફરજ ચૂકી જાય તે અધિકા
દુન્યવી અમ્યુદય તે વાસ્તવ અસ્પૃદય નથી. રથી ભ્રષ્ટ થાય. આત્માની ઉત્ક્રાંતિ એજ ખરે અયુદય છે. જે અધિકાર અને ફરજ તે ઉભયને સમન્વય મૂળભૂત લક્ષ્યના વાસ્તવ ભાન વિના સંભવિત નથી. સાથે વિના વ્યક્તિ અભ્યદય સાધી શકે નહિ.
જો કે, આઘે આઘે જેઓ વાસ્તવ રહે ઢળે તેમજ તે, વાસ્તવ ધર્મ સમજી શકે નહિ. છે, તેઓને અભ્યદય થાય છે ખરો. પરંતુ,
- દ્રવ્ય, ક્ષેત્ર, કાલ, અને ભાવ અનુસાર ફરજ તન આંધળી દોટમાં જે વિકાસને ભ્રમ સેવે છે. તેઓ વિકાસ સાધી શક્તા નથી. અને
અને અધિકાર અનેક પ્રકારે છે. જ્યાં, જે જે
પ્રકારે, જે જે ફરજ અને અધિકાર હોય, ત્યાં, અને ઊલટાં નીચે વધુ પટકાય છે.
તે તે પ્રકારે, તે તે ફરજ અને અધિકારને અનુમૂળભૂત લક્ષ્યના ભાન વિના ફરજ અદા સરવું જોઈએ. યાદ રાખવું કે, માનવજીવનના કરવાની નેમ પણ ઘણીવેળા ભયંકર અનર્થો
મૂળભૂત લક્ષ્યના વાસ્તવ ખ્યાલ વિના ફરજ અને નિપજાવે છે.
અધિકારનું ખરું ભાન સંભવિત નથી. કુટુંબનું પાલન-પોષણ કરવું તે ગૃહસ્થની ફરજ છે. પરંતુ, જે ગૃહસ્થ માનવજીવનના
દાખલા તરીકે, વિશ્વમાં આજે રાષ્ટ્રવાદ જે મૂળભૂત લક્ષ્યનો ખ્યાલ કરે નહિ. અને ફરજ પ્રકારે પ્રચાર પામ્યા છે, તે પણ મૂળભૂત લક્ષ્યના અદા-કરવાની ઘેલછા રાખે; તે તે ન કરવાનું ભાનના અભાવનું કારણ છે. અને તે લેકની કરે, તે સંભવિત છે.
આંધળી દોટ છે. તે રાષ્ટ્રવાદની ઘેલછામાં એક ફરજ અદા કરવાની ઘેલછામાં તે લુંટ,
બીજા રાષ્ટ્રો, એક બીજી રાષ્ટ્રની પ્રજા પ્રત્યે,
દ્વેષ, ધિકકાર અને-તિરસ્કારની દૃષ્ટિથી જુવે છે. ચિરી, છળ, કપટ, જૂઠ, દુરાચાર અનાચાર આદિ બધું જ કદાચ સેવે, અને તેમ કરતે છતાં એ પરિણામે ઘર્ષણ થાય છે અને વિગ્રહ જાગે છે. પ્રકારે પિતાની ફરજ અદા કરતા હોવાનું તે જે, રાષ્ટ્રવાદીઓ માનવ જીવનના મૂળભૂત અભિમાન પણ ધરે.
લક્ષ્યનો ખ્યાલ કરી પિતાની ફરજ અને અધિત્યારે, વાસ્તવમાં એ રીતે ફરજ અદા કરી કાર અનુસાર રાષ્ટ્રવાદ પિષે તે, તેઓ ઈતર ન કહેવાય. કેમકે, તે ગૃહસ્થ ત્યાં પિતાનો રાષ્ટ્રની પ્રજા પ્રત્યે પણ પ્રેમ અને અમી ભરી દષ્ટિ માનવ અધિકાર ચૂકી ગયે.
વેરી, વિશ્વની પ્રજાનું સહ અસ્તિત્વ ટકાવી શકે.
-
-
-
પ્રોફેસર હિરાલાલ કાપડીયાએ આ પ્રકાશ- જૈન લેખકની કૃતિઓને તથા અજૈન ગ્રંથો નમાં જૈનાચાર્યોએ, જૈન મુનિઓ તથા અન્યાન્ય પરના જૈન વિવરણને પરિચય અહિં અપાયે જૈન લેખકે એ જે જે અનેકવિધ વિષયમાં છે. સંસ્કૃત સાહિત્યના અભ્યાસીઓને જૈન ગ્રંથ સંસ્કૃત ગ્રંથરચનાઓ કરી છે, તેનો શક્ય હોય કારની રચનાઓ પ્રત્યે લય જાગ્રત કરવા માટે તે રીતે વિસ્તૃત ઇતિહાસ અહિં રજુ કરેલ છે.
આ પ્રયાસ સ્તુત્ય છે. અનેક પરિશિટેથી વ્યાકરણ, છંદ, કેશ, છંદ, અલંકાર, કાવ્ય, પરિશ્રમ સવંશીય તથા અન્વેષણ પૂર્વકને છે.
પ્રસ્તુત પ્રકાશન સમૃદ્ધ બન્યું છે. લેખકને નાટ્ય, કામ, નિમિત્ત, નીતિ ઈત્યાદિ શાસ્ત્રો પર
