________________
૨૪ : સ્ત્રી-વાતત્ય :
આત્માની નબળાઈ નથી. પરંતુ સાધકની એ અને ત્યારે સ્ત્રીસ્વાતંત્ર્ય' ના એક ખૂણેથી સાવચેતી છે. સાધકનું તે દીર્ધ દષ્ટિબિંદુ છે. પિકાર ઉ. એ પિકાર, સ્ત્રીઓ દ્વારા કેવળ ગમે તેટલે સારો સંસાર, જે આપણા આત્મામાં પિતાની શુદ્ર કામનાઓને સંતોષવા મથતા મલીન વાસનાઓને જનક બને છે. તે તે પુરુષને પ્રિય લાગે તેમણે એ પિકારને દેશસંસાર આપણા માટે અહિતકારી જ છે, અને વ્યાપી બનાવવા પ્રયત્ન આદર્યા. તેથી તે ત્યાજ્ય છે.
સ્ત્રીઓમાં સુતેલી ભૌતિક સુખેરછાઓને જે રેગીને આરોગ્યની પ્રાપ્તિ કરવી છે, પૂર્ણ કરવા માટે તેમણે આ સ્ત્રીસ્વાતંત્ર્યનું ક્ષેત્ર તે તેને માટે રેગવર્ધક હવા, પાણી અને બતાવી સ્ત્રીઓને કૌટુંબિક મર્યાદાઓને ફગાવી ખેરાકથી દૂર રહેવું જ શ્રેયસ્કર હોય છે. તેમ દેવા ટટ્ટાર કરી. અનેકવિધ વાસનાઓના રેગથી મુક્ત બનવામાં તેમણે એક વાત એવી વ્યાપક બનાવી અને નિર્વિકારિતાના પરમ આરોગ્યને હાંસલ કે- “સ્ત્રીઓને ખૂબ મર્યાદાઓનાં બંધનેમાં કરવા, વિકારવધક (પુરુષ માટે સ્ત્રી, ધન વગેરે- જકડી રાખવાથી, અંદરમાં વાસનાને અગ્નિ થી અલિપ્ત રહેવું અતિ આવશ્યક છે. ધુંધવાય છે. અને માગ મળતાં તે પવિત્રતાને
વિષયતૃપ્તિનું સાધન બનાવેલી સ્ત્રી દગા- ભરખી લે છે. એના બદલે સ્ત્રીઓને મર્યાદા ખેર પતનકારી બને છે, એ વાતને પ્રત્યેક એની શૃંખલામાંથી મુક્ત રાખે વિચારક સ્વીકાર્યા વિના નહિ રહે.
આગળ વધીને તેમણે મર્યાદા પાલનમાં - સ્ત્રીની ભૂમિકાથી પુરુષ અંગેની વિચારણા શારીરિક અનિટને પણ બતાવવા માંડયાં! પણ પૂર્વોક્ત દષ્ટિબિંદુઓથી કરી લેવી જોઈએ. “બળજબરીથી દાબી રાખેલી વાસના શરી
સ્ત્રીએ પણ પોતાના ઉચ્ચ વ્યક્તિત્વની રમાં અનેક પ્રકારની વ્યાધિઓ જન્માવે છે.' અભિવ્યકિત શુક્રવાસનાઓમાં ન કરવી જોઈએ. છતાં ય સ્ત્રીઓ સાથે સ્વૈચ્છિત વિહારની પરંતુ શુદ્ધ સતીત્વ અને નિર્દભ સદાચારિતામાં અનુકૂળતા ન મળતાં સ્ત્રીઓને સમજાવવા કરવી જોઈએ, પરંતુ શુદ્ધ સતીત્વની રક્ષા પાછળ માંડયું. તેણે સતત અને સખત જાગૃતિ રાખવી જોઈએ. દેશનું અને સમાજનું હિત–સેવા કરવા એ વ્યકિતત્વ જરાય ન ઝંખવાય, દિનપ્રતિદિન સ્ત્રીઓએ ઘરને ખૂણો છોડ જોઈએ. સ્ત્રીઓનું ઉજજવળ બને, તેની ખેવના તેના હૃદયમાં સ્થપાટ પણ રાજકીય અને સામાજિક ક્ષેત્રે અસાધારણ ચેલી હોય.
સ્થાન છે.” પરંતુ આ શુધ સતીત્વ અને નિર્દભ સદા આ પ્રબળ પ્રચારની માયાવી જાળમાં ચારિતાની અભિવ્યકિત કરવા પાછળ જરૂરી અનેક સ્ત્રીઓએ ઝંપલાવ્યું. દેશસેવા અને મને બળ અને આત્મબળ હાસ પામતાં ચાલ્યાં. સમાજસેવાના બુરખા નીચે તેમની દુરાચારની તેથી સ્ત્રીઓનું વ્યકિતત્વ ઝંખવાયું. તેનાથી એબ ઢંકાવા લાગી. અને દેશસેવિકા તથા સમાતેમનામાં રહેલી માનવસહજ માનવી લાગણી જસેવિકા તરીકે તેમનું વ્યક્તિત્વ સન્માન દુભાણી. અને એ લાગણીએ સ્ત્રીને પિતાનું પામવા લાગ્યું. નૈતિક અને આધ્યાત્મિક વ્યક્તિત્વ અન્યાન્ય માગે વ્યક્ત કરવા પ્રેરી. ઉન્નતિમાં પિતાનું ભવ્ય વ્યકિતત્વ અભિવ્યક્ત અને તેમાં તે પુરુષની સહાય પણ મળી કે જે કરવાની ભાવના લુપ્ત પામી. પરિણામે પ્રચ્છન્ન પુરૂષની મલીન વાસનાઓ તે સહાય કરવા અને પ્રકટ દુરાચારે દેશવ્યાપી, વિશ્વવ્યાપી દ્વારા પિષાવા લાગી!
બન્યા.
