________________
: કલ્યાણુ : માર્ચ, ૧૯૬૦ : ૧૫ ‘તમે ચેાવીસમા તીર્થંકર થશેા. એથી તીથંકર હણી નાંખવાની તમારી મનેદશા શું માલાતરીકે હું તમને વાંદુ છું.’ સરની છે?
પણ ‘હું તીથંકર થઈશ્વ. હું પ્રથમ વાસુ દેવ થઇશ ’ આ અભિમાનની લાગણીએ તેને ઉશ્કેર્યાં. તેણે નૃત્ય કરવા માંડયું! વિશ્વની ત્રણે ઉચ્ચ પદવીએ મારા કુલને મળી! મારૂ કુળ ઉત્તમ ! પ્રથમ તીર્થંકર મારા દાદા, પ્રથમ ચક વર્તી મારા પિતા અને પ્રથમ વાસુદેવ હું થશ! ‘બન્ને ને ઉત્તમ જીમ્ ।’
આ ગર્વની લાગણીના આવેગમાં તેમણે એવુ ‘ · નીચ ગાત્ર' ક` ખાંધ્યુ કે જે ભગવાન મહાવીરદેવના ભવમાં ઉડ્ડય આ યું! નીચકુલમાં અવતર્યાં.
કહેા તા, કુલાભિમાન કરીને તેમણે આલેકપરલોકમાં શુ કલ્યાણ સાધ્યુ ?
ભલે તમે વિધિમુખે ન ખેાલતા હા કે−હું ઉત્તમ કુળવાળા છું.” પરતુ અંતરમાં રહેલી સ્વેની વાસના-ભૂતાવળ જ ભયંકર છે. એટલે જ્યારે કાઈ તમારી સામે આવીને કહે છે ‘તમે નીચકુળના લાગેા છે.’ તે સાંભળીને તમારૂ ચિત્ત એ વાત કબુલી લે છે? ના! એ તા અટ પ્રતિકાર કરે છે.
‘હું નીચ કુળના નહિ. નીચકુળના તું, હું તા ઉત્તમ કુળનેા. આમ નિષેધમુખે તમે તમારી પેલી દુષ્ટ વાસનાને બહાર લાવા છે.
તમે કદાચ કહેશે.
‘અમે અમારી ઉત્તમતા કઈ પરમેષ્ઠિની આગળ નથી ગાતા, પરંતુ દુનિયાના અને તુચ્છ મનુષ્યની સમક્ષ અમારી
સાચવીએ છીએ.'
તમે શું ભૂલી ગયા કે તમારી પાછળ રહેલા શિવયાત્રાના યાત્રિકા પ્રત્યે તમારી રીતભાત સૌજન્યસુશાલિત અને સ્નેહસભર જોઇશે? એ રીતભાત હશે તે જ તમારી યાત્રિકા–પરમેષ્ઠિઆના અનુગ્રહ તમે ઝીલી શકવાના.
આગળના
નહિતર....તમે ભ્રમણાની ધૂળમાં રગદોળાઈ જવાના.
તમે સમજતા હશે। કે ‘અમે પરમેષ્ઠિને અનુસરીએ છીએ. પરમપદને પ્રાપ્ત કરી લઈશું.’ વાર છે. થલી જા !
કબુલ છે! છતાં તમને અમારા એક પ્રશ્ન છે. ‘તમે તમારી મહત્તા સાચવે. પણ એ મહત્તાની જાળવણી કરવા જતાં વિશ્વના ફ્રાઈ પણ પ્રાણીની મહત્તાને મથી નાંખવાની વૃત્તિ પ્રવૃત્તિ ચૈાગ્ય છે? બીજાની ઉત્તમ હયાતીને
પ્રયાણુમાં જે પાછળ જ જોયા કરે. મનને પાછળમાં જ વ્યગ્ર કરે તે આગળ ન ધપી શકે એટલુ જ નહિ, મળેલા સાચા સથવાર ચાહ્યા જાય. પેાતે ઉધે રસ્તે ચઢી જાય. અને જો એ ઉધે રસ્તે આદરેલ પ્રયાણુ થ‘ભાવવામાં ન આવે ને ચાલ્યા જ કરાય તે પરિણામ એ આવશે કે એક દિવસ તમે પરમેષ્ઠિએને પણ ભાંડતાં અચકાશે નહિ !
કારણ
કે અવળી કેડીએ તમે કાઈ ભય કર અટવીમાં પહોંચવાના,
લાગ
‘તમારી ભૂલનું એ પરિણામ છે.’ એ હકિકત તમારી ભ્રમણા તમને નહિ માનવા દે.. એ તે શિખવશે કે ‘આ, પરમેષ્ઠિએની પૂંઠે ચાલ્યા તે આ દુઃખની ડાળીમાં હામાયા.’ લેભાગુ આત્મભૂમિમાંથી કુલાભિમાનની મહત્તાણીને કાચી નાંખે. અને લઘુતાની ભાવનાને ખાદીને જગાડા. તે માટે આ એક જ અનુચિ’તનને માર્ગે ચાલેા. ઉચ્ચ કે નીચ કુલ એ કર્મોની ભેટ-સજા છે. જેને કુલ ઊંચું મળ્યુ છે તેને કર્મીની ભેટ છે. જેને કુલ નીચું મળ્યું છે, તેને કમની સજા છે!
કની જેને ભેટ મળી છે, તે જો અભિમાની
