________________
: ૧૪૦ : શ્રમણ ભગવાન મહાવીરદેવ :
પ્રાપ્ત થયા હોય કે જ્યાંથી તેઓને ફ્રી પાધુ સંસારસમુદ્રમાં રખડપટ્ટી ચાલુજ રહે તે પરમેશ્વરનાં અવલભરમાં આવવાનુ રહેતુ જ નથ
નથી આપણને શું લાભ ? માટે . રાગદ્વેષ વિનાના વીતરાગ અને સર્વજ્ઞ પરમાત્માની આજ્ઞાના અવલભનથી આપણે પણ રાગદ્વેષ મેહ ખજ્ઞાન આદિતા નાશ કરી વીતરાગ સન બની શકીએ તેજ - પરમેશ્વરના સ્વરૂપને જાણવાનું સાચુ ફુલ છે.
સર્વથા નાશ પામેલા રાગ-દ્વેષ, અજ્ઞાન, માહ આદિ દોષો ફરીથી ઉત્પન્ન થઈ શકતા જ નથી. અને તે દાષા સર્વથા નાશ પામ્યા. ન હોય તેને દેવ મનાય
પશુ કેવી રીતે ? ’ રાગ-દ્વેષ, મેષ, અજ્ઞાન, આદિ દાષા રહેલા હોય અને દેવ કહેવાતા હોય તે। આપણામાં અને તે ધ્રુવ કહેવાતાઓમાં તફાવત શે। ? તેઓનુ સ્મરણુ, પૂજન, ભક્તિ, ધ્યાન આદિ આપહ્યુને કયા ગુણુ કરે ? અને જો ઉપરાક્ત દોષો ન સ્થા હાય એટલે સર્વથા નાશ પામ્યા હોય તે તેની ભકતા ઉપર અનુગ્રહ કરવાની કે દુષ્ટોને નિગ્રહ કરવાની બુદ્ધિ કયા કારણે થાય ? અનુગ્રહ કે નિગ્રહની ઈચ્છા રાગ-દ્વેષ વિના શકય જ નથી. મેશ્વરને કાઈ ઇચ્છા હેાઈ શકે જ નહિ'. અપૂર્ણને જ ઈચ્છા હોય પૂર્ણ આત્માને કોઈ ઇચ્છા બાકી રહેતી નથી.
મનુષ્યને જયારે કાઈપણ વસ્તુની જરૂર પડે છે ત્યારે તે તેની શેાધમાં પડે છે. તેવીજ રીતે આત્માને જયારે પોતાનું સ્વરૂપ સમેજાય છે અને પેાતાની વર્તમાનદશાના ખ્યાલ આવે છે ત્યારે પેાતાનાં સાચા સ્વરૂપને પ્રાપ્ત કરવા માર્ગદર્શકની શોધમાં પડે છે. જગતમાં જેમ દરેક સારી વસ્તુએની નકલ હોય છે ` તેમ નલી મેક્ષમાગેર્યાં પણ હેાયજ. આથી આત્માઓએ સાચે પર-મેાક્ષમાર્ગ અને તેના દકને શેાધવા પ્રયત્ન કરવા જ ડે, વમાનમાં પણુ મેાક્ષમા અને તેના દકને જાણવા માટે પ્રયત્ન કરીએ, તે। સફળ થઈ શકીએ તેમ છીએ. કાઇ પણ મેાક્ષમાના દકને જાણવા માટે તેમનું ચરિત્ર અને તેમણે કહેલા શાસ્ત્રોને જાણવા જોઇએ. . ચરિત્ર જીવનવર્ણન' અને ‘પ્રતિમા' દ્વારા જાણી શકાય છે. અને શાસ્ત્રપરીક્ષા · અવિરૂદ્ધ પ્રતિપાદન ’ જોવાથી કરી શકાય છે.
વળી પરમેશ્વરની ઇચ્છાથી જ તે સજ્જનને રક્ષણુ અને તાને દંડ મલી જતા હોય તે જગતમાં જે બધી વિષમતા નજરે પડે છે, તે ક રીતે સંભવી શકે ? સંપૂર્ણ શક્તિમાન ઈશ્વરની રક્ષણ આપવાની ઇચ્છા છતાં કાઇ પણ સજ્જન આપત્તિમાં આવી પડે, એ શકય લાગે છે? અને કાઇ પણ દુષ્ટ માણસ દુષ્ટતા આચરવા છતાં, અને ઇશ્વરની ઠંડ કરવાની ઇચ્છા છતાં શું ભાગી છુટી શકે તે ગમ્યું લાગે છે ? કદાચ કહેશા કે દરેક જીવાને રક્ષણ કે દંડ પોત-પોતાના પૂર્વ કમાને અનુસારે જ મઢે છે અને ઇશ્વરની ઇચ્છા તે રૂપેજ થાય છે તો આવી રીતે ગાડા તળે ચાલતા કુતરાની જેમ પરમેશ્વરની ઈચ્છા માનવાને શું અ` ? માટે પરમેશ્વરના સ્વરૂપમાં આવી કોઈ અસંગત ઉભી કરવાની જરૂર નથી.
ભગવાન મહાવીરદેવનું જીવન એવુ છે કે, જે સાંભળવાથી જ આપણા રાગ-દ્વેષ ઓછા થાય એવુ વિરાગી અને સંયમી વન છે. મહારાજ્યની માહક બુદ્ધિ-સુખસામગ્રીએ પશુ તેમને મૂંઝવી શકી નથી, સંસારમાં પણ ઔચિત્યપૂર્વકનું મહાવિરાગી જીવન તેએશ્રીનું હતું. સંયમી થયા બાદ અતિ ચાર ઉપસર્ગ કરનાર કર આત્મા પ્રત્યે પણ તેએશ્રીની કરૂણાદૃષ્ટિ હતી.
પરમેશ્વરનું સ્વરૂપ કે વન આપણે તે માટે જાણવુ જરૂરી છે કે, આપણે પણ તેમણે અનુભવીને દર્શાવેલા માર્ગે પ્રતિ સાંધી પરમેશ્વર બની શકીએ. બે આપણે ગમે તેટલા પ્રયત્ન કરીએ છતાં પરમેશ્વરસ્વ રૂપ ન બની શકતા હોઈએ અને આમ ને આમ ભવ
ભગવાન મહાવીરદેવે જે ઉત્કટ સાધના રામદ્વેષને નાશ કરવા સારૂ આદરી છે, તે સાધકે માટે " આદશભૂત છે. સંયમ સ્વીકાર્યાં બાદ જ્યાં સુધી રાગ-દ્વેષ સંપૂર્ણ નાશ ન થયા ત્યાં સુધી સાડા બાર વર્ષ પર્યંત જમીન ઉપર કદી પણુ બેઠા નથી. દિવસે વિહાર કરતા. રાત્રિએ કાયાત્સગ કરીને ધ્યાનમાં રહેતા. વળી મહિનાંના, ચાર મહિનાના, છ મહિનાના એમ
