________________
રાજ્યધુરા વહન કરનારાઓને !
- શ્રી રાયચંદ ગેવિંદજી સંઘવી – અમદાવાદ.
આ જમાનામાં આપણે આંખ આગળ માટે આપણા હૃદયમાં પ્રેમ અને માન ન ઉપજે રાજકારણ, સુરક્ષિતતા અને સમાજકલ્યાણ ત્યાં સુધી આપણું જીવન વ્હેણ ઉપરછલ્લાં જ સદાય રમ્યા કરે છે. પણ માત્ર રાજકીય સુર- રહેવાનાં. ------ શ્ચિતતા અને આર્થિક સમાજકલ્યાણથી સંસ્કૃતિ એક વાત ન ભૂલશે કે, ભૂતમહત્તાના લેકવિકસતી નથી. માનવજીવનમાં નીતિ અને ઈશ્વર- મરામાં અને તેનું જતન કરવામાં સામુદાયિક શ્રધ્ધા કાયમ રહી છે. તેનું પ્રથમ ધ્યેય સંસ્કારની કાર્યશક્તિના અને ભાવી સાફલ્યતાનાં મૂળ છે. અભિવૃદ્ધિ અને વિસ્તારને પિધવાનું છે. અને જો એ મૂળીયાં સુકાવા દેશ તે રહેશે માત્ર અંતિમ ધ્યેય સંસ્કૃતિને વિકાસ, સામુદાયિક થડ જેને નથી થવાના ફળ અને પુલ, અને જીવનમાં ઉલ્લાસની અભિવૃધ્ધિ, સરસતાને જે એમ થશે તે સમાજને આત્મદર્શન કરવાની પ્રાદુર્ભાવ, નીતિમય વ્યવહારનું સુરૂચિપણું અને કળા કયાંથી વિકસશે? જગતને પિતાની ચૂડમાં ભાવનામયતાની સર્વોપરિતા આવે ત્યારે થાય છે. આજે પકડી બેઠેલા જડવાદનું ઝેર ઉતારવાનું એટલે સુરક્ષિતતા અને સમાજકલ્યાણ એ એનાં આધ્યાત્મિક સામર્થ્ય કયાંથી પ્રગટશે? સાધને છે.
- કારણ કે સિદ્ધિ આત્મબળને વરે છે. આથી સમજાશે કે સમાજના જીવન અને જેનામાં અદમ્ય ઉત્સાહ, અડગ સંયમ અને સંસ્કાર ઘડવાને અને સબળ કરવાને અનંતજ્ઞાન સ્વ-સમર્પણ કરવાને સંક૯પ હોય તેને સફળતા એ દરેક મનુષ્યના વ્યક્તિત્વનું અનિવાર્ય આવ- વરેલી છે. બળહીન હોય તેને આત્મસિદ્ધિ કદી શ્યક અંગ છે. અનેક સદીઓના સામુદાયિક સાંભળી છે? બીજમાંથી ઉત્પન્ન થયેલા છોડને પ્રયત્ન વડે ઘડાયેલા શા સુંદર ગહન પરિસ જતન કરી વિકસિત બનાવવામાં આવે તે પાક છે. તેને જેમ જેમ પચાવીએ તેમ તેમ તે જેવું નવપલ્લવિત અને ઘટાટોપ બને છે તેવું જ માનવીને ઘડે છે અને તેનામાં નવું સૌદર્ય આત્મસિદ્ધિવાંછુ જીવની વૈરાગ્યભાવના માટે અને પ્રબળ કથમ ભાવ આવે છે. આજે વિચારવું રહ્યું. આજ માનવહૃદય ભૌતિકતાનું સમાજને તેની ઘણી જરૂર છે. કારણ કે બંદી છે. એને મનુષ્યએ બનાવેલા નિયમમાનવીનાં વ્યક્તિત્વ અને આચરણ પર સમાજને બંધને જકડી રાખ્યું છે. અને તે માનવની પૂજ્યભાવ કેન્દ્રિત થાય છે. આવી વ્યક્તિ સહજ ભાવનાઓને ગૂંગળાવવા માટે ખુદ સમાજને તેની અસ્મિતાનું ભાન કરાવી, તેની માનવીએજ સરજેલ છે. આજે માનવહૃદય સુપ્ત રહેલી સામર્થ્યશકિતને કાર્યાન્વિત કરવાની સમાજે બનાવેલ વિધિનિષેધના તિમિરમાં ટેવ પાડી, આત્મદર્શનની પ્રરૂપણાનાં પાન રૂંધાયેલ છે, અને અનેક પ્રકારની કલ્પનાઓ કરાવવા, પ્રભાવશીલ વિકાસ સાથે સંકળાયેલ વગેરેથી એનું અંગેઅંગ જકડાયેલ છે. જનતાને હોય છે, તેથી સમાજનાં જીવન અને સંસ્કાર માટે રાજ્ય જે સન્માર્ગગામી હોય તે ઘડવાને અને સબળ કરવાને આ અંગે શિક આત્મિક દરિદ્રતા અને દુર્બોધતા એને માટે સાવવું જ રહ્યું. જ્યાં સુધી જ્ઞાન અને સંસ્કાર શરમજનક વસ્તુ છે. રાજ્ય સન્માર્ગગામી ન
