________________
: ૧૮૦ : દ્રવ્યાનુગની મહત્તા :
- જે વિશ્રા ઉત્પાદમાં સંગકારણ નથી દૂર દૂરની કલ્પના કરીને વ્યવસ્થા જાળવવાને તે એકત્વિક ઉપાદ જાણ. એ ઉપાદ દ્રવ્યના જે પ્રયાસ કરે છે તે ખરેખર બુદ્ધિની વિડમ્બના વિભાગથી સિદ્ધ છે. જે પ્રમાણે બે અબો છે. લાઘવપ્રિય નેયાયિકને તે એ ભતું નથી. મળી ક્રિપ્રદેશ, એ પ્રમાણે વધારે અણુઓવાળા માટે સ્થલવિશેષમાં સંગને અને સ્થલજે સ્કન્ધો છે તેમાંથી જ્યારે તે છુટા પડે છે, વિશેષમાં વિભાગને દ્રવ્યત્પાદક માન. એથી ત્યારે તેમનું અગુપણું પુનઃ પ્રકટ થાય છે. એ વિભાગથી થતે પરમાણપાદે પણ અર્થ વિધિ અણુના ઉત્પાદમાં વિભાગ કારણ છે. વળી થાય છે. કર્મના વિભાગે સિદ્ધપર્યાય ઉપજે છે તૈયાયિકે સમતિ મહાગ્રન્થમાં આ વાત આ માને છે કે, અવયના સંગથી જ દ્રવ્યની પ્રમાણે સૂચવી છે. ઉત્પત્તિ થાય છે પણ વિભાગથી થતી નથી પણ તેઓનું એ કથન વ્યાજબી નથી. તેઓને વ્યંતરસંનો 1 દ્િ, રે વિયરસ કિંતિ ચં.. પણ એકાદિ વિભાગે ખડપટોત્પત્તિ માન્યા
उप्यायत्थाऽकुसला, विभागजायं ण इच्छति વગર છુટકો નથી. - જે નિયાયિકે ખંડપત્પત્તિમાં એમ કહે કે- તો જ વળામ7ો “અણું રિઝાઝો અણુ દોડું
अगुदुअणुएहिं दव्वे आर? 'तिअणुअं' ति ववएसो હજાર તંતુના પટમાંથી વિભાગ કરીને પાંચસો
"
|| ૨–૩૧ || પાંચસો તંતુના બે પટે કરવામાં આવે તે એ હજાર તંતુના પટના વિભાગથી બન્યા છે એમ.
[ કેટલાએક દ્રવ્યાન્તરના સંગથી જ નહિ પણ હજાર તંતુ જે જોડાયા હતા તે
દ્રવ્યને ઉત્પાદ થાય છે એમ કહે છે, તેઓ પાંચ તંતુના પટમાં પ્રતિબંધરૂપે હતા. એ
ઉત્પાદવિશ્યક જ્ઞાનમાં કાચા છે. વિભાગથી થતા પ્રતિબન્ધક દૂર થયું એટલે પાંચસો તંતને ૨ ઉત્પાદને તેઓ માનતા નથી, અણુની સાથે કયણુક સંગ હ તેથી પાંચ સંતને પટ ઉત્પન્ન જોડાવાથી જે દ્રવ્ય ઉપજે છે તે “શુક” થયે એ પ્રમાણે પાંચસો તંતુના પટમાં એ પ્રમાણે કહેવાય છે, વળી તેમાંથી છુટા પડે સગ જ કારણ છે પણ વિભાગ કારણ નથી. એટલે “અણુ” જન્મે ને અણુ થયે એમ પ્રતિબન્ધકાભાવ સહિત અવસ્થિ તા ય વ કહેવાય. ' સંગને હેતુતા માનવી. આ પ્રમાણે નૈયાયિક - આમ વિભાગજ દ્રવ્યત્પાદ માનવા જોઈએ. વિભાગને દ્રવ્યત્પાદક ન માનવાના આગ્રહમાં
(ચાલુ)
એક નવા પત્રના તંત્રીની ઓફીસને પટાવાળે અંદર આવીને તંત્રીને કહે છે, “ સાહેબ ! બહાર એક ભીખારી આવીને ઉભે છે, તે કહે છે કે, મેં સાત દિવસથી કાંઈ ખાધું નથી.”
તંત્રી – “એમ ! તે પછી એને જલદી પકડીને અંદર લાવ. વગર ખાધે એ કેવી રીતે દિવસે કાઢી શકે છે, તે આપણે એની પાસેથી જાણ લઈએ, નહિતર આપણું પેપરને હવે બીજો અંક નીકળે તેમ લાગતું નથી.
