________________
કલ્પવૃક્ષો કમ્પી ઉઠે છે જાણે અપરાધજ ન કર્યો હોય એવા અમરો, અકાલે અંગીકાર કરેલી પ્રિયાઓની સાથેજ
શ્રી” અને “ઠ્ઠી” થી મુકાઇ જાય છે. અર્થાત્ લક્ષ્મી અને લજ્જા ઉભય એ સમયે દેવોની ચાલી જાય છે : પાપોનાં સમુહો દ્વારા અકસ્માત ફેલાઈ ગયેલ મલિન મેઘોથી એક ક્ષણવારમાં મળ રહિત એવી પણ આકાશની શોભા મલીન થઇ જાય છે : મૃત્યુ સમયે કટિકાઓને જેમ પાંખો આવે છે તેમ અદીન એવા પણ દેવો દીનતાથી અને નિન્દ્રાથી રહિત એવા પણ દેવો નિન્દ્રાથી આશ્રિત કરાય છે : મરવાની ઇચ્છાવાળાઓ યત્નપૂર્વક અપથ્થોનું સેવન કરે છે તેમ દેવો, ન્યાયધર્મની બાધા થાય તેવી રીતિએ વિષયોમાં અતિશય રક્ત થાય છે : નિરોગી એવા પણ દેવોનાં સર્વ અંગ અને ઉપાંગની સન્ધિઓ, ભવિષ્યમાં થનારા દુર્ગતિના પાતથી ઉત્પન્ન થતી વેદનાઓને જાણે વિવશ બની ગઇ હોય તેમ ભાગી જાય છે : પારકાની સમ્પતિના ઉત્કર્ષને જોવા માટે જાણે અસમર્થ બની ગયા હોય તેમ દેવો એકદમ પદાર્થના ગ્રહણ માટે અપટુ દ્રષ્ટિવાળા બની જાય છે. ગર્ભાવાસના નિવાસથી ઉત્પન્ન થતા દુઃખના આગમનના ભયથીજ જાણે ન હોય તેમ પ્રકમ્પ કરીને ચપલ બની ગયેલાં અંગો દ્વારા દેવો પરને પણ ભય પેદા કરે છે.
અર્થાત્ ચ્યવનના ચિન્હ તરીકે-અપ્લાન માલાઓ મલીન થાય છે. નહિ કમ્પતાં કલ્પવૃક્ષો કમ્પી ઉઠે છે, લક્ષ્મી અને લજ્જા ચાલી જાય છે, અમલ એવી પણ આકાશની શોભા મલીન થઇ જાય છે, દીનતા અને નિદ્રા આવીને ખડી થાય છે. વિષયાસક્તિ વધી જાય છે, અંગોપાંગની સન્ધિઓ ભાંગી જાય છે, દ્રષ્ટિ પદાર્થના ગ્રહણમાં અસમર્થ બની જાય છે અને અંગો પ્રકમ્પ કરીને તરલ બની જાય છે. વિષાદભર્યો વિલાપ:
આવાં આવાં ચ્યવનનાં ચિન્હોથી પોતાનું ચ્યવન નિશ્વિત છે એમ જાણીને અંગારાથીજ આલિંગિત થયા હોય તેની માફક વિમાનમાં, નંદનવનમાં કે વાવડીમાં અર્થાત્ કોઇ પણ સ્થાને તેઓ રતિને પામતા નથી પણ વિષાદભર્યો વિલાપ કર્યા જ કરે છે. વિલાપમાં દેવલોકની વસ્તુઓનું અને ભવિષ્યના દુઃખનું સ્મરણ દુઃખદ રીતિએ કરે છે. અમારું ચ્યવન નિશ્ચિત છે એમ ચ્યવનનાં ચિન્હોથી જાણી ચૂકેલા દેવો પોતાની પ્રિય વસ્તુઓને યાદ કરી કરીને અને ભવિષ્યના દુઃખથી ગભરાઇને ગદ્ગદ્ સ્વરે બોલે છે કે
“/ મિનાજ ! [ QIણો / / દૂHI //
QR COL: પૂજ, હેતવિયનત? ////
હો //રમતં સુ દ-રહો 7 વિશ્વાસ: સુI / 3Rહો 740ft Tઘવજીં-હ/DI TIPwt ////
हा ! रत्नधटिताः स्तम्भाः, हा श्रीमन्मणिकुद्धिम !/ હZ / ટ્રિણ / રમૂDI / રચ થRપૂથ સંક્રમ્ ////
हा! रत्नसोपानचिताः, कमलोत्पलमालिताः । भविष्यन्न्युपभोगाय, करयेमाः पूर्णवापयः /18// છે Videખld / મીર / સાન /હ/
ર ભ // @દ્વI / વિમૌpવ્ય, óિ મશ્રિયં બંન: ////
हदाडशुचिरसारवादः, कर्तव्यो गयका मुहुः ।।६// दहा हा ! जठरागार-शक्टोपाकसम्भवम् ।
Page 180 of 234
