________________
૧૪
વિશ્વશાંતિ
"
યુદ્ધનીતિ પર પ્રકાશ પડશે. વિજયયાત્રા પછી ચક્રવતી – પદ્મના મહાત્સવ ઉજવાયા અને ભરતરાય ભરતેશ્વર થયા, તેમાં બધા રાજાઓએ ભાગ લીધેા, પણ પોતાના એક પણ ભાઈ સામેલ થયા નહિ. એથી તેમને ખાટું લાગ્યુ અને બધા ભાઈઓને કહેણુ માકહ્યું કે તમારે રાજ્ય સલામત રાખવું હોય તે તાખડતાખ અચૈાધ્યા આવીને અમારી સેવા કરી.’ ભાઈએ તે માટે તૈયાર ન હતા, એટલે તેમણે રાજગાદીના ત્યાગ કર્યો ને શ્રી ઋષભદેવ ભગવાનનાં ચરણની સેવા સ્વીકારી, પરંતુ તક્ષશિલાનું રાજ્ય ભાગવી રહેલા બાહુબલિએ ન તેા રાજ્ય છેડ્યું કે ન તે તેમની સેવા કરવાની કબૂલાત આપી. તેમણે માટાભાઈને કહેવડાવ્યું કે ‘ આપણી વચ્ચે સ્વામી અને સેવકના સંબંધ ઘટી શકતા નથી, કારણ કે આપણા અનેના સ્વામી ઋષભદેવ ભગવાન છે. વળી હું જે રાજ ભાગવું છે, તે હક્કનું ભાગવું છું અને તેનું રક્ષણ કરવાની મારી પૂરી તાકાત છે, એટલે હું આઝાદ મટીને તમારો સેવક થવાને ઈચ્છતા નથી.
'
ભરતેશ્વરને માટે આ પડકાર એક ફાયડારૂપ બન્યા. એક બાજુ સાર્વભૌમ ચક્રવતી થવાની અનન્ય મહત્ત્વા કાંક્ષા અને ખીજી ખા સગા ભાઈએ સાથે યુદ્ધ કરવાના સચાગે, તેમાં મહત્ત્વાકાંક્ષા જિતી અને ભ્રાતૃભાવ હાર્યાં. મહત્ત્વાકાંક્ષાએ આ જગમાં માનવીના હાથે કાં કા નથી કરાવ્યાં ? ન્યાય, નીતિ, ધર્મ, સદ્ભાવ, સદાચાર અષાના તેણે દાટ વાળ્યો છે તે હજીયે તે મનુષ્યનાં -
