________________
વિશ્વશાંતિ મોટરની જરૂર પડે છે અને રસ્તામાં ચાહપાણી, પાનસેપારી, બીડી સીગારેટ તથા હટેલને ખર્ચ થાય છે. -
પ્રથમ મોટા પ્રવાસે પણ કેવી સાદાઈ અને કરકસરથી થતાં તેને અહીં થડે ખ્યાલ આપીશું. અમે સેળસત્તર વર્ષની ઉમરે અમદાવાદથી કેસરિયાજીને પ્રવાસ કર્યો હતે. તેમાં ઈડર સુધીની અવરજવર રેલ્વે મારફત કરી હતી અને બાકીનું બધું અંતર પગરસ્તે કાપ્યું હતું. તેમાં સામાન જાતે જ ઉચકયો હતો અને રાઈ હાથે નજ બનાવી હતી. આ પ્રવાસમાં અમે ૧૬ જણ સાથે હતા અને દરેકને ખર્ચ રૂ. ૩–૧૪-૬ આવ્યું હતે.... ત્યાર બાદ અમદાવાદથી ઊંટડિયા મહાદેવ, (દહેગામ નજીક) કપડવંજ, ઉમરેઠ, ટુવા, ચાંપાનેર રોડ, પાવાગઢ, શી- રાજપુર, તણખલા થઈ સુરપાણેશ્વરની યાત્રા એવી જ રીતે
કરી હતી અને ચાદ-વડોદરા થઈ અમદાવાદ પાછા ફર્યા - હતા, તેનું ખર્ચ વ્યક્તિ દીઠ રૂા. પાંચથી વધારે આવ્યું ન હતું. ત્યાર બાદ ડાંગનાં જંગલો ઓળંગીને નાશિક ગયા હતા અને ત્યાંથી અજંતા-ઈલેરાની પગરસ્તે યાત્રા કરી હતી, તેને ખર્ચ પણ વ્યક્તિ દીઠ રૂા. ૧૮ કે ૨૦ થી વધારે આવ્યો ન હતે.+ સને ૧૯૨૪માં અમે કાશમીર
૪ આ પ્રવાસનું વર્ણન અમે “અરવલ્લીમાં અગિયાર દિવસ “ નામની એક લેખમાળામાં કર્યું હતું અને તે મુંબઈથી પ્રકટ થતાં હિંદુસ્થાન પત્રમાં પ્રકટ થઈ હતી.
+ આ પ્રવાસનું વર્ણન અમે “કુદરત અને કળાધામમાં વીસ દિવસ” નામનાં પુસ્તકમાં કર્યું છે. તેની પ્રસ્તાવના આપણું બહુશ્રુત્ત વિદ્વાન કાકા કાલેલકરે લખેલી છે.
