________________
૪૭
વિજ્ઞાનિક સાધનોની બીજી બાજુ ૫૦૦૦ સુધી પાઘડી આપવી પડે છે. અથવા તે એવા રહેઠાણેમાં રહેવું પડે છે કે જ્યાં કઈ જાતની સગવડ હેતી નથી અને ગંદકી તથા અંધકારનું પ્રમાણ મેટું હોય છે. આ પરિસ્થિતિનું નિવારણ કરવા માટે જે ઉપા લેવામાં આવે છે, તે એક અનિષ્ટને સ્થાને બીજા અનિછિને જન્મ આપે તેવા હોય છે, એટલે સરવાળે પરિસ્થિતિ સુધરતી નથી અને જીવન મુશ્કેલીભર્યું જણાય છે. - હવે ઉદ્યોગનું વિકેન્દ્રીકરણ કરવાની તથા “ગામડામાં પાછા ફરે” ની હિલચાલ શરૂ થઈ છે, પણ ક્યાં ? સુધી આપણને વૈજ્ઞાનિક સાધને તરફને મેહ ઘટે નહિ અને સાદાઈ તથા સંતેષનાં સિદ્ધાંત સ્વીકારવામાં આવે નહિ, ત્યાં સુધી પરિસ્થિતિ સુધરવી મુશ્કેલ છે. - કેટલાક સ્પતનિક, બાલચંદ્ર અને નિમિષ માત્રમાં હજારો માઈલનું અંતર કાપી નાખે એવા રેકેટની વાત સાંભળીને આભા થઈ ગયા છે! વળી વર્તમાનપત્રોમાં આજે જે પ્રચાર ચાલી રહ્યો છે, તે પરથી તેઓ એમ પણ માનવા લાગ્યા છે કે હવે થોડા વખતમાં જ ચંદ્રલોકમાં પહોંચી શકાશે અને ત્યાંની જમીન પર મનુષ્યને વસવાટ શરૂ થઈ જશે. અમેરિકા અને જાપાનમાં તે ચંદ્રલેકની જમીન વેચવા માટે પેઢીઓ પણ ખુલી ગઈ છે અને એ પેઢીઓએ લોકોની પાસેથી ડીપોઝીટ લઈ જમીનનાં વેચાણ પણ કર્યો છે. પરંતુ સ્પતનિકે અને બાલચંદ્રો ધારવા કરતાં ઘણું વહેલા તૂટી પડયા છે અને રોકેટ છેડી જ વારમાં સળગી ઉઠયા છે કે ધારી દિશા પકડી શક્યા નથી! આ રીતે કેટલા પ્રાગ થશે અને તેની
