________________
૪૮
વિશ્વશાંતિ પાછળ કેટલાં ધનને વ્યય થશે, તેની અટકળ અત્યારે આપણે કરી શકીએ તેમ નથી, પણ તેની પાછળ અબજો રૂપિયા ખર્ચાશે એ નિશ્ચિત છે. એમ છતાં ય ચંદ્રલોકમાં પહોંચી શકાશે કે કેમ? એ શંકાસ્પદ છે. ચંદ્રલોકમાં વાતાવરણ કેવું છે? જમીન કેવી છે? તે આપણા વસ વાટને યોગ્ય છે કે કેમ? અને ત્યાં વસીએ તે આપણે સુખી થઈએ કે દુઃખી? એ બધા પ્રશ્નો વિચારણીય છે. તે સંબંધમાં અત્યાર સુધી જે વિધાને થયાં છે, તે બધાં આનુમાનિક છે. તેની ખરી ખબર તે ત્યાં ગયા પછી જ પડી શકે. પરંતુ ઘડીભર માની લઈએ કે આજનાં વૈજ્ઞાનિક સાધનેએ કેટલાક સાહસિક પુરુષને ચંદ્રલેકમાં પહોંચાડી દીધા અને ત્યાં ઘણુ ભેગે આપ્યા પછી કેટલાંક ઘરે બાંધી શકાયાં, તે તેથી માનવજાતિનું કલ્યાણ શી રીતે થવાનું? બસે માણસે ચંદ્રમાં વસે કે ચાર માણસે મંગળમાં વસે તેથી આપણે ઉદ્ધાર થવાને નથી. આપણે તે એ ઈચ્છીએ છીએ કે આ વિશ્વમાં શાંતિ જળવાઈ રહે અને દરેક મનુષ્ય પોતાનાં જીવનમાં સુખ અને શાંતિને અનુભવ કરી શકે. શું આધુનિક વિજ્ઞાન આપણને આ વસ્તુઓ આપી શકે છે ખરું? અમને સ્પષ્ટ કહેવા દે કે આધુનિક વિજ્ઞાને સ્થળ અને કાળનું અંતર કાપ્યું છે, પણ સુખ-શાંતિની પ્રાપ્તિ વચ્ચેનું અંતર ઘણું વધારી દીધું છે, એટલે તે માટે આપણે પરમેપકારી મહર્ષિઓના ઉપદેશ તરફ જ ધ્યાન દેડાવવું પડશે. એ જ આપણે માટે વિશ્વશાંતિનું મોટું આશ્વાસન છે.
