________________
૫૦.
વિશ્વશાંતિ ચોધાની સાથે લડીને જય મેળવે છે, તે સાચું કે શ્રેષ્ઠ જય નથી. એક આત્માને જિત, તે જ પરમ જય છે.'
કેટલાક કહે છે કે “અમુકે અમારું અમુક અનિષ્ટ કર્યું છે, અમારી પ્રગતિમાં અંતરાય નાખે છે, અમને ખૂબ સતાવ્યા છે, માટે અમે તેમને જોઈ લઈશું. અર્થાત તેમની સાથે યુદ્ધ કરીને તેમને હરાવીશું અને અમારું વર વાળીશું.” કેટલાક કહે છે કે “અમારું કુળ કયું? અમારી જાતિ કઈ? અમે તે રાજ્ય કરવાને જ જન્મ્યા છીએ, એટલે અમારી શક્તિથી અમે બધાને નમાવીશું અને રાજ્ય લઈશું.” કેટલાક કહે છે કે “અમે ઘણા ચતુર છીએ; અમને શામ, દામ, ભેદ અને દંડની નીતિથી રાજ્ય મેળવતાં આવડે છે, માટે અમે અમારી એ શક્તિને ઉપયોગ કરીને વધારે પ્રદેશ મેળવીશું, વધારે સંપત્તિ મેળવીશું અને એ રીતે સાર્વભૌમ બનીશું. કેટલાક કહે છે કે “અમારી પ્રગતિ માટે, અમારા વિકાસ માટે અમારી પાસે જે પ્રદેશ છે, તે પૂરતા નથી. તે માટે નવા પ્રદેશ અને નવા વિસ્તારની જરૂર છે. માટે બીજા પર ચડાઈ કરીને કે બીજા સાથે યુદ્ધ ખેલીને તેની પ્રાપ્તિ કરીશું.’ આ બધાને ઉદ્દેશીને જૈન મહર્ષિઓ કહે છે કે –
कोहं च माणं च तहेव माय,
लोभं चउत्थं अज्झत्थदोसा । “ક્રોધ, માન, માયા અને લેભ એ અધ્યાત્મદે છે, અર્થાત્ વિચારનાં રૂપમાં આપણા ભયંકર શત્રુઓ છે. તેમને જ આપણે જિતવા જોઈએ.
