________________
વિશ્વશાંતિ માટે મહર્ષિઓને ઉપદેશ
कोहो य माणो य अणिग्गहिया, माया य लोभो य पवडढमाणा। चत्तारि ए ए कसिणा कसाया, .
सिंवन्ति मूलाई पुणब्भवस्स ॥ “અનિહિત અને માન તથા વૃદ્ધિ પામતા માયા અને લેભ એ ચાર કુત્સિત કષાયે પુનર્જન્મ રૂપી સંસારવૃક્ષનાં મૂળનું સિંચન કરે છે. અર્થાત તેનાથી મનુષ્યને ફરી ફરીને જન્મ લેવું પડે છે અને અનેકવિધ દુઃખ ભેગવવા પડે છે.”
આ ચાર અંતરશત્રુઓને શી રીતે જિતવા? એને ઉપાય પણ તેમણે બતાવ્યું છે
उवसमेण हणे कोहं, माणं महवया जिणे। मायं चाज्ज्वभावेण, लोभ संतोसओ जिणे ॥
“ક્ષમાથી ક્રોધને જિત, મૃદુતાથી માનને જિતવું, સરલતાથી માયાને જિતવી અને સંતોષથી લેભને જિત.”
ક્ષમા વિષે તેઓ કહે છે કે – क्षमाखड्गः करे यस्य, दुर्जनः किं करिष्यति । अतृणे पतितो वह्निः, स्वयमेवोपशाम्यति ॥
“જેના હાથમાં ક્ષમા રૂપી તરવાર છે, તેને દુર્જન શું કરશે? ઘાસ વગરની જમીન પર પડેલા અગ્નિ પિતાની મેળે જ ઓલવાઈ જાય છે.” તાત્પર્ય કે દુર્જન મનુષ્ય આપણા પર ક્રોધ કરે અને આપણે તેને પ્રતિકાર કરીએ તે મામલો વિફરે છે, પરંતુ ક્રોધ ન કરતાં ક્ષમા ધારણ કરીએ તે પેલે દુજેન એની મેળે શાંત થઈ જાય છે.”
