________________
૫૬
વિશ્વશાંતિ “જ્ઞાનીઓનાં જ્ઞાનને સાર એ જ છે કે કેઈપણ જીવની હિંસા કરવી નહિ. અહિંસા-સમતા-સવું છે પ્રત્યે આત્મવત્ ભાવ એને જ શાશ્વત ધર્મ સમજે.”
जे य बुद्धा अतिकता, जे य बुद्धा अणागया । . संति तेसिं पइट्ठाणं, भूयाणं जगई जहा ॥
“જેમ પ્રાણીઓને આધાર પૃથ્વી છે, તેમ જે બુદ્ધ -અને-તીર્થકર થઈ ગયા, જે બુદ્ધ-અહંતેતીર્થકરે થવાના છે, તે બધાને આધાર શાંતિ છે. શાંતિ એટલે સમતા કે અહિંસા.
જૈન મહર્ષિએ કહે છે કે “જેમ આપણને જીવવું ગમે છે, મરવું ગમતું નથી, તેમ બધા પ્રાણીઓને જીવવું ગમે છે અને મરવું ગમતું નથી. સુખ સર્વને પ્રિય છે, દુઃખ સર્વને પ્રતિકૂળ છે, તેથી ન્યાયી મનુષ્ય કોઈને દુઃખ આપવું નહિ. કેઈ પણ જીવની હિંસા કરવી નહિ.”
કઈ પણ પ્રાણીની હિંસા ન કરવાની પ્રતિજ્ઞાને અભય કહેવામાં આવે છે. આવાં અભયનું દાન કરવાથી પ્રાણીઓ ભયમુક્ત થાય છે, તેથી જ જૈન મહર્ષિઓએ રાજા-મહારાજાઓ પાસે અભયસૂચક અમારી પડહ વગડાવ્યા છે અને “મા હણે, મા હણે” એટલે કેઈ પણ જીવની હિંસા ન કરે એવી ઘેષણાએ કરાવી છે.
લૌકિક શાસ્ત્રોમાં પણ કહ્યું છે કે – नेह भूयस्तमो धर्मस्तस्मादन्योऽस्ति भूतले । प्राणिनां भयभीतानामभयं यत्प्रदीयते ॥ .. મરણના ભયથી ત્રસ્ત થયેલાં પ્રાણીઓને અભયદાન
