________________
અગ્ય વિચારણા અદ્ભુત પરિવર્તન લાવી શકે
'
વિશ્વના એક છેડાથી ખીજા છેડા સુધી પહોંચી શકે છે, લાખા મનુષ્યના યુદ્ધવિષયક વિચારામાં પરિવર્તન કરી શકે છે અને એ રીતે જે લેાકમત તૈયાર થાય છે, તેની અસર જગતની મહાસત્તાઓ ઉપર પણ પડે છે. તાત્પય કે તે અદ્દભુત પરિવર્તન લાવી શકે છે. વળી આજે તે જગતનાં લગભગ બધાં જ રાષ્ટ્રો પ્રજાતંત્રવાદી છે, એટલે પ્રજામત, જનમત કે લેાકમતની અસર રાષ્ટ્રના માવડીએ ઉપર ઘણી માટી પડવાના સંભવ છે. યુદ્ધ અને શાંતિ એ અને વિચારાથી સર્જાય છે, એ આપણે ભૂલવાનું નથી. યુદ્ધ અને શાંતિ એ મને વિચારાથી શી રીતે સજાય?' એ ઘણાને સમજાતુ નથી, એટલે તે વિષે પણ અહીં ચાહું સ્પષ્ટીકરણ કરીશું. જગત પર જે જે યુદ્ધો થયા, તે અમુક વ્યક્તિ કે વ્યક્તિઓના વિચારાને લીધે જ થયા છે. ભરતેશ્વરનાં મનમાં ચક્રવતી થવાની મહાકાંક્ષા જાગી, એટલે શસ્રો તૈયાર થયા, સૈન્ય તૈયાર થયું અને આક્રમણ ચાલુ થતાં જગત્ પર યુદ્ધ સજાયું. કૌરવાનાં મનમાં સ્વાર્થ લાલસા પ્રમળ મની, ઇર્ષ્યાના વેગ વધી ગયા અને કપટે જોર પકડયુ, એટલે જગત્ પર બીજું મહાભારત સર્જાયું. તે જ રીતે જર્મનીના સરમુખત્યાર અડક્ હીટલરનાં મનમાં એવા વિચાર આવ્યા કે અમારી પાસે વૈજ્ઞાનિક સાધનાનું ખળ છે, શિસ્તબદ્ધ સૈનિકે છે અને આક્રમણ કરવાની આવડત પણ છે, તા અમે જગતની સાર્વભૌમ સત્તા શા માટે ન બની શકીએ ? અને તેણે તૈયારી કરી, તેમાંથી બીજું વિશ્વયુદ્ધ સર્જાયુ. આ રીતે ·
"
૩૨.
