________________
*
જૈનહિતેચ્છુ.
.
કલ્પના ભી હૈ। સકતી હૈ, અન્યથા નહીં. ’[પડિતજીએ લેખનક્લામાં પણ જબરી થાપ ખાધી છે ઃ શ્વેતામ્બરાને · અંધકાર કહેવા જતાં પાતાના જ ધર્મને ‘ અંધકાર ' શબ્દ લાગુ પાડી દે વાચેા છે! ગરીબ બિચારા સ્વધર્મદ્રોહી ! ]—મ્હારે પડિતજી આ શબ્દો લખે છે ત્હારે હું એનું હૃદય વાંચી શકું છું, કે જે આ ટટાઓ વડે દિગમ્બર ધર્મની પ્રાચિનતા અને સત્યતા તથા શ્વેતામ્બર ધર્મની અર્વાચીનતા અને અસત્યતા કાટ પાસે હરાવવા માગે છે. હું ભૂલતા નહેાઉ તા કેસમાં એવા પ્રયત્ન ખરેખર કરવામાં પણ આબ્યા હતા. આને ધર્મઘેલછા સિવાય બીજું શું કહી શકાય ! સમાશ્વાનની હિમાયત કરવા નીકળેલા તટસ્થ પુરૂષ તરીકે હું હમણાં ક ફીરકા પહેલા અને કયા પછી એ સબંધમાં લેશ માત્ર સારી કરી શ નહિ; અને તીની માલેકીના અને પૂજનના હક્કના ઝગડાને કયા ધર્મ વધારે જૂના કે સાચેા તે પ્રશ્ન સાથે કાંઇ લેવાદેવા પણુ નથી. તેમ, પ્રથમ જન્મ પામે તે સાચા અને પછી જન્મ પામે તે
નૂકું એમ કહેવાની હિંમત ધરવી એ પણ પેાતામાં સામાન્ય અલ (Common Sense )ની અછત છે એમ પુરવાર કરવા સરખુ જ છે. અલબત એ તેા હું જરૂર કહીશ કે ઇતિહાસવેત્તાના ઉપયાગ માટે તારીખેાની શાધખાળ નિડરપણે થવાની જરૂર છે તેમજ જગતના સાયન્સ, ફીલસુધી ઇત્યાદિ વિષયેાના જ્ઞાનભડાળની પુષ્ટિ અર્થે જૂદાાદા ધર્મશાસ્ત્રાના સિદ્ધાન્તાને તપાસવા—અવલેાકવાની પણુ જરૂર અવશ્ય છે; પરંતુ ‘હું સાચા ' અને ‘તું ì। ’ એવા કદાગ્રહને સતાખવા ખાતર થતી ધાર્મિક તકરારા અને ચર્ચા ા માત્ર ધિક્કારી કહાડવા અને દબાવી દેવા યાગ્ય છે. જનસમાજે ૫તપેાતાને જે ધમ રૂચે તે શ્રદ્ધાથી પાળવા અને ખીજએ પેાતાને રૂચતા ધર્મ પાળે તે તરફ્ સહિષ્ણુતા રાખવી—માધ્યસ્થ વૃત્તિ રાખવી: એ સિદ્ધાન્તને મનુષ્ય મ્હારથી ગુડ્ડાએ છેડીને ‘સમાજ’ રચતાં શિખ્યા ત્યારથી એ સમાજના સ’રક્ષણ ખાતર પહેલામાં પહેલી ‘નીતિ’ તરીકે તેણે સ્વીકારવે જ જોઇએ. જે માણસ ખીજાના ધર્મ તરફ સહિષ્ણુતા રાખી ન શકતા હૈાય તે માણુસ સમાજ માટે ભયંકર છે અને હુંને સમાજના હિત ખાતર સમાજમાંથી દૂર કરવા જોઇએ. હસવા સરખું તા એ છે કે ‘સત્યના પરવાના લઈને અવતરેલા પેાથાપડિત' જે ધર્મને કોર્ટ પાસે ‘સત્ય’ ઠરાવવા માગે છે હેમની લીલ
સુર
