________________
૪.
જેન હિતેચ્છ,
શીખવવા અને એક-બીજાનાં સુખદુઃખમાં ભાગ લેતા બનાવવાના આશયથી જ ખરેખર યોજી છે? તે કૃપા કરી એ ભાવનાને એક બીજાના હામે વપરાતું હથીયાર ન બનાવે, એકબીજાને જુદા પાડનાર “અખાત” ન બનાવે, એકબીજાને શત્રુ માની જંગલી જમાનાની માફક પોતપોતાની બે વેંતની ગુફાઓમાં પુનઃ ભરાઇ જવાની પ્રેરણ કરનારું ભયાનક તવ ન બનાવો.
શું હમે “કાર હે શાસનાલી' એવી ‘નીતિ'ની ભાવિના એક (એટલે તૈયારું) “શાસન” ( Kingdom–સમાજ રાજ્ય) સ્થાપવાના ઇરાદાથી ઉત્પન્ન કરી નહોતી?–અને તો પછી &મારા “શાસન બહારના મનુષ્યને હમારા “શાસન” ની અંદર ખેંચી હમારું રાજ્ય બલવાન અને વિસ્તારવાળું કરવાને બદલે હમારા “શાસનમાં જેઓ છે હેમને પણ અલગ કરવા જેવી પ્રવૃત્તિ માટે–તે શાસનના સ્થાપક મહાગુરૂના પવિત્ર નામ ખાતર પણ –શરમાતાં શિખો.
*
*
'
સમ્પાદક મહાશય ! હમે કદાપિ હારી પ્રશ્નપરંપરાથી કંટાળ્યા હશો; પણ હું દીલગીર છું કે હું હમને આટલેથી જતા કરી શકું તેમ નથી. કંટાળ્યા ?! પ્રશ્નપરંપરાથી જ કંટાળ્યા ?! હું કેમ માનું ? ભાઈએ ભાઈઓથી લડતાં તો જેઓ વર્ષો સુધી ને કંટાળ્યા - તેઓ માત્ર બેચાર પ્રશ્નથી કંટાળે? નહિ, સાહેબ, હું ઇચ્છું છું કે હમે ખરે પ્રસંગે કંટાળવા જેટલા ભલા હોત તો કેવું સારું? જે હદયે લડાઈથી કઠણ બનેલાં છે હેમને માત્ર બેચાર પનોનાં શરથી વીંધી શકાતાં નથી; અને મને પણ હમારી ચાલુ લડાઈઓ જોઈ જોઇને શર વાપરવાનું ભૂત ભરાઈ આવ્યું છે એ જે દેષ હોય તો હેના શિક્ષક હમે જ છે, માટે તે દોષ પણ હમારે શિર છે !) અને તેથી હું હજી થોડા વધારે પ્રકમ ફેંકવાની લાલચને દાબી શકતો નથી.
છે પૂછીશ, અને આગ્રહથી પૂછીશ, કે
શું હમે દેશહિતના ભોગે “વ્યવહાર ધર્મનું રક્ષણ ઈચ્છતા નથી || શું હમે સમાજબળના ભાગે “વ્યવહાર ધર્મનું રક્ષણ ઇરછતા નથી?
શું હમે પ્રચલિત નીતિના ભેગે “વ્યવહાર” ધર્મનું રક્ષણ ઇચ્છતા નથી?
