________________
|
તીર્થયુદ્ધશાન્તિનું મિશન”.
૩૯
હિંદુઓ તરફથી આમંત્રણ અપાયું હતું અને દેશના આગેવાન હિન્દુ મુસલમાનો એક જ ટેબલ પર નાસ્તો કરવા જેટલે દરજજે પ્રીતિભાવ બતાવી ચુક્યા હતા. બે તદ્દન ભિન્ન પ્રકૃતિએને આ ટલી બધી ચુસ્તાઈથી સાંકળનાર–હસ્તમિલાપ કરાવનાર-કયું તત્વ હતું? તે માત્ર હિંદી પ્રજા તરીકેની ભાવના–એક માતાના હવે આપણે પુત્ર છીએ એવી ભાવના” જ હતી, કે જેણે આ ચમત્કારી બળ ઉત્પન્ન કર્યું.
પરતુ મહારી બુદ્ધિ મુંઝાઈ જાય છે; કુદરતના અગમ્ય રસ્તાઓ હંમેશ કાર્ય-કારણના ભેંકને અનુસરતા જ નથી હોતા. અણુ બનાવવાળા. દંપતીનું જોડાણ કરનાર બાળક તથા ભિનપ્રકૃતિ હિંદુ-મુસલમાનને બેસ્ટ બનાવનાર હિંદી પ્રજાની ભાવનાઃ એ બે કરતાં પણ વધારે તાકાદવાળું તૈયારું તત્ત્વ આપણે જેનો ધરાવીએ છીએ તે છતાં આપણા વચ્ચે એ જોડાણ –એ પ્રેમ–એ એકતાને બદલે પરસ્પર દ્વેષ અને વૈરભાવ કયાંથી આવે છે ? સૈયારા દેવા મહાવીર, સિયારી કર્મ ફીલસુફી, સૈયારી દયામય નીતિ, સૈયાર દેશ, સિયારી ભાષા, સિયારા રીવાજે, મૈયારા સ્વાર્થી સઘળું સૈયારું અને તે છતાં આપણું વચ્ચે પરસ્પર એખલાસ ન મળે એ કેવી રીતે બને છે? કુદરતના અગમ્ય રસ્તાઓનો ખુલાસો (interpretation) આપવા હારી હિમત ચાલતી નથી. એટલા જ માટે હું હમે વિદ્વાન બધુને તથા હમે જે કોમના પ્રતિનિધિઓ માંના એક તરીકે કામ કરો છો તે કોમના અન્યાન્ય સજજનો પાસેથી જાણવા ઇચ્છું છું કે, શું હમે દેવ”ની ભાવના મનુષ્યમાં ક્ષમા શાતિ આદિ સાત્વિક ગુણે ઉત્પન્ન કરવા અને તે ગુણોને પુષ્ટિ આપવાના આશયથી “રચો' છે? –તો કૃપા કરી એ ભાવનાને નિર્મળ– નિષ્કલક રહેવા દે અને એવા ગુણો જેમાં આરોપ્યા છે તેવી મૂર્તિ નિમિત્તે કલેશ, વૈર, ધ આદિ તામસી પ્રકૃતિઓને આમંત્રણ આપવા જેવી પ્રવૃત્તિને રોકો, કૃપા કરી રોકો, બીજા કોઈની ખાતર નહિ તો એ ભાવનાની પવિત્રતા જળવાઈ રહે તે ખાતર પણ રોકો.
હમે ધર્મ' ની ભાવના ભિન્નભિન્ન ખાસીઅત અને પ્રકૃતિઓના એકીકરણ માટે, અને જુદી જદી ગુફાઓમાં-એક બીજાથી ડરીને-અલગ અલગ પડી રહેતા મનુષ્યને એક સમાજ’ રૂપે રહેતા કરવા–એકબીજાથી ડરવાને બદલે એકબીજાની હુંફ રૂ૫ બનવાનું
