________________
૪૨
જેન હિતેચ્છુ.
યના આખા દેશને મિથ્યાત્વી માની તેઓથી દૂર રહેવાને ઉપદેશ થવા દો છો; દેશની વાતોને વેગળી રાખી અહેરાત્રિ માત્ર એક ફીરકાની જ-રે એક દીરકાના પણ એક પેટાવર્ગની જ–વાતોમાં મશગુલ રહે છે; કહો હવે હિંદમાતાને ઉદ્ધાર કરવા મથતા દેવે” હમારે માટે શું ધારશે?
પૂજન એ વ્યવહારધર્મ છે, નિશ્ચયધર્મ નથી, એમ તે હમે કબુલ કરી છે; અને તે છતાં અમુક પ્રકારના પૂજન ખાતર જૂદી રીતે પૂજન કરનાર સાથે લડવામાં હમારા કિમતી સમયને અને દેશને વિદ્યા-કળામાં આગળ વધારવામાં જે લક્ષ્મીની જરૂર છે તે લક્ષ્મીને વ્યય કરી નાખે છે. પૂજન કરે, ખુશીથી અને ઉત્સાહથી હમારી પોતાની જ રીતે પૂજન કરે અને તે પૂજનમાંથી પૂજ્ય તત્વનું બલ અને જ્ઞાન અને ચારિત્ર સંપાદન કરી બલવાન બને; પણ પૂજનવિધિને પરસ્પરના બલનું બલીદાન કરાવનાર તત્ત્વ ન બનાવો એ જ મહારી પ્રાર્થના છે. વેતામ્બર દિગ
અર બનેની પૂજનવિધિ કાયમ રહેવા પામે અને બન્ને પિતાની રીતીથી પિતાના સામાન્ય દેવની પૂજા કરી શકે એવી રીતે સઘળાં પવિત્ર તીર્થોને શું હમે બન્ને માટે ખુલ્લો મૂકવાની યોજના ન કરી શકો ? કોઇ સ્થળે એક જ મંદીરમાં બન્ને પૂજન કરી શકે, કોઇ સ્થળે બને માટે અલગ અલગ મંદિરોની વ્યવસ્થા કરવામાં આવે, કોઈ સ્થળે બીજી કાંઈ ગોઠવણ બને ફીરકા મળીને કરે, એવી રીતે શું પરસ્પરમાં વિશ્વાસ, પ્રેમ અને અક્ય ઉત્પન્ન ન જ કરી શકાય ? અને જે કંઇ પણ રસ્તો ન કહાડી શકો તો એને અર્થ શું એ નથી થતું કે જે દેશ અત્યારે સિક્યની પૂરેપૂરી ગરજ ધરાવે છે તે દેશના હિતના ભેગે જ હમે બને ફીરકાઓ પિતપિતાના વ્યવહારનું રક્ષણ કરવા માગે છે? અને એ વર્તનથી શું પ્રચલિત “નીતિને પણ ભંગ થતો નથી? કેટલાકને સાચાજુઠા પુરાવા પણ ઉભા કરવા પડતા હશે, બીજા અન્યાય સેવવા પડતા હશે, ધર્મનું નામ દઇને ટંટાનું કામ કરવા માટે પૈસા ઉધરાવવાનું પાપ વહોરવું પડતું હશે, એકબીજા પક્ષનું અશ્રેય ઈચ્છવામાં આવતું હશે અને તેથી જૈનધર્મના પાયા રૂપ ચાર ભાવનાનું ખૂન થતું હશે : એ સર્વ શું નીતિ, ધર્મ, સમાજ, નેશન ઇત્યાદિ ભાવનાઓને બાધાકારક નથી ?
