________________
તીર્થયુદ્ધશાન્તિનું મિશન.
ગેલમેલ–શું કહું, દલાલજી! આજ કાલ કમાઇ કાંઇ રહી નથી.
દલાલ કેમ ભલા, કમાઈને શું થયું? શું કાંઈ ધંધેરોજગાર બંધ પડયા છે?
ગોલમાલ અરે ભાઇ, ધંધારોજગાર તે ઘણા દિવસથી બંધ જ હતું; પણ આજકાલ કૈલાસનો મુકદમો પણું બંધ પડી ગયો છે, હવે હું કોઈ નવો ધાર્મિક મુકદમ ખડો કરવાની ચિંતામાં છું. પણ ઉપાય કઈ સૂઝતો નથી. કશીશ તે ઘણએ કરું છું, પણ હજી સુધી કોઈ ઝગડો જાગ્યો નહિ. અને તેથી જ ચિંતામાં રહું છું.
લાલ અને હું રળવાને ઉપાય બતાવું તો? ગેલમોલ–તો તો હાર માટે ઉપકાર માનું.
દલાલ–જે ત્યારે, આજકાલ વિધવાઓ તે ધણીએ છે; અને હને ખબર પણ હશે જ કે દરેક વિધવા પાસે કાંઈ નહિ તે હજાર બે હજાર રૂપીઆ તે હોય છે જ.
ગેલ –હા, હોય છે; પણ તેથી શું? શું હારે તે લુટી લેવા ? અરે પણ લુટવા કેણ દે છે ? આજકાલ તે ગવર્નમેન્ટના રાજ્યમાં કોઈ કેઇને આંગળી પણ લગાડી શકે તેમ નથી.
" દલાલ–(ખડખડ હસીને)-અછ લૂટવાનું કાણું કહે છે? આજકાલ તો પ્રપંચ અને ધાર્મિક ઢોંગથી જેવું કામ ચાલે છે તેવું બીજા કશાથી નહિ. લોકોને બહેકાવીને વશ કરી લેવા અને તેમને વિશ્વાસની ઘોર નિંદ્રામાં નાખીને ખીસ્સા કાતરી લઈ માલદાર બનવું!
બોલ–(અજા થઇને) અને એ ભેદ ખુલો થઈ જાય તો સરકાર પકડે નહિ કે?
દલાલ–તે જવા દે એ વાત; ચાલ બીજી યુક્તિ બતાવું. જે તુ શાહુકાર તો છે જ; લોકોમાં જાહેર કર કે અમારી દુકાનમાં જે કોઈ રૂપિયા જમા કરાવશે હેને સેંકડે એક રૂપિયા પ્રમાણે વ્યાજ આપીશું. લાલચ બુરી ચીજ છે; લેક ઝટપટ હારા પાસે રૂપિયા જમા કરાવવા આવશે: બેત્રણ વર્ષ સુધી વ્યાજ આપી તેથી હારી સાહકારી ખૂબ જામશે અને પછી હારી પાસે લાખ-બે લાખ રૂ પિયા એકઠા થાય એટલે કહાડજે દેવાળું !
ગોલ૦–અરે યાર, પણ દેવાળું કહાડવાથી તે પછી મહે દેખાડવા જેવું જ ન રહે હેનું કેમ?
દલાલ-કોણ કહે છે કે હે દેખાડવા જેવું ન રહે? હે
