Jain Dharma Vigyanni Kasotie Ke Vigyana Jain Dharmni Kasotie

Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha

Page 46

પ્રભાવ તેના ક્ષેત્રમાં આવેલ બીજા ચુંબક અથવા વસ્તુ ઉપર પડે છે. તેમ એક જીવના વિચારોનો પ્રભાવ તેની પાસે આવેલ અન્ય જીવ ઉપર પણ પડે છે. દરેક સજીવ પદાર્થની આસપાસ વીજચુંબકીય ક્ષેત્ર હોય છે જેને આભામંડળ કહેવામાં આવે છે અને કિર્લિયન ફોટોગ્રાફીની મદદથી આ આભામંડળની છબી પણ લઈ શકાય છે અને એટલે જ પ્રાચીન ઋષિ-મુનિઓએ કહ્યું છે : .. चित्रं वट तरोर्मूले. वृद्धाः शिष्या गुरुर्युवा ।
गुरोस्तु मौनं व्याख्यान, शिष्यास्तु छिन्नसंशयाः ।। (આશ્ચર્ય છે કે વડના વૃક્ષ નીચે બેઠેલા યોગી મુનિમાં શિષ્યો વૃદ્ધ છે અને ગુરુ યુવાન છે અને એના કરતાં મોટું આશ્ચર્ય તો એ છે કે ગુરુનું મૌન એજ વ્યાખ્યાન છે અને તેનાથી શિષ્યોનાં સંશય દૂર થાય છે.)
આ રીતે આધ્યાત્મિક રીતે વિકસિત ગુરુઓનાં સાંનિધ્યમાત્રથી શિષ્યોનો આત્મિક વિકાસ થાય છે અને તેઓમાં અચિન્ત શક્તિઓનો પ્રાદુર્ભાવ થાય છે.
ભારતીય આધ્યાત્મિક પરંપરામાં ભિન્ન ભિન્ન સંપ્રદાયમાં, ભિન્ન ભિન્ન પદ્ધતિએ ગુરુ શિષ્યોને આશીર્વાદ આપે છે. આ આશીર્વાદ પણ એક પ્રકારનો શક્તિપાત જ છે. સામાન્ય રીતે આશીર્વાદ લેનાર શિષ્ય આશીર્વાદ આપનાર ગુરુના પગમાં પડે છે અને તેઓના ચરણકમળ પકડી લે છે અને ત્યારબાદ ગુરુ તેના મસ્તક ઉપર હાથ મૂકે છે અને આશીર્વાદ આપે છે. આ ક્રિયા દરમ્યાન ગુરુના હાથમાંથી નીકળતો વીજપ્રવાહ શિષ્યના મસ્તકમાં થઈ શિષ્યના હાથમાં આવે છે અને તેનો ગુરુના ચરણે સ્પર્શ કરવાથી ગુરુના શરીરમાં પ્રવેશ થાય છે. આમ વીજ પ્રવાહનું ચક્ર પૂર્ણ થતાં ગુરુની શક્તિ શિષ્યમાં આવે છે, આવી શકે છે. અન્ય પરંપરામાં ગુરુ શિષ્યનું મસ્તક સંધે છે ત્યાં પણ આ પ્રમાણે બને છે.
જૈન પરંપરામાં શ્રમણ ભગવાન મહાવીરસ્વામી જેનોના ચોવીસમા તીર્થંકર હતા અને તેઓના પ્રથમ શિષ્ય શ્રી ગૌતમસ્વામી હતા. આ બંનેના ગુરુ-શિષ્ય તરીકેનો સંબંધ પ્રસિદ્ધ છે. જો કે તેઓનું મૂળ નામ ઇન્દ્રભૂતિ છે અને ગૌતમ તેઓનું ગોત્ર છે. આમ છતાં અત્યારે જેમ મોટા માણસો અટકથી ઓળખાય છે તેમ પ્રાચીન કાળમાં ઋષિમુનિઓ ગોત્રના નામથી ઓળખાતા હતા. તેથી જૈન પરંપરામાં તેઓ ગણધર શ્રીગતમસ્વામીજી તરીકે ઓળખાતા હતા અને અત્યારે પણ એ જ નામથી તેઓની આરાધના કરવામાં આવે છે. જૈન ધર્મગ્રંથ કલ્પસૂત્રમાં જણાવ્યા પ્રમાણે, ભગવાન મહાવીરસ્વામીની ઉંમર 42 વર્ષ હતી અને ઇન્દ્રભૂતિ ગૌતમની ઉંમર 50 વર્ષ હતી ત્યારે બંનેનો મેળાપ થયો હતો. તે પહેલાં તેઓ 14 વિદ્યાના પારગામી એવા બ્રાહ્મણ પંડિત હતા અને તે યજ્ઞ-યાગાદિ કરાવતા હતા.
-
-