Jain Dharma Vigyanni Kasotie Ke Vigyana Jain Dharmni Kasotie

Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha

Page 51

સ્વામિનારાયણ સંપ્રદાયમાં પણ બ્રહ્મચર્યનું ઘણું મહત્ત્વ છે. તે સંપ્રદાયના શ્રી નિષ્કુળાનંદજીએ ઉપર્યુક્ત બ્રહ્મચર્યની નવ વાડ ઉપર અંક કાવ્ય / પદ બનાવ્યું છે અને તેમાં તેનો મહિમા બતાવ્યો છે.
ઉપર બતાવેલી બ્રહ્મચર્યની નવ વાડ સંપૂર્ણપણે વૈજ્ઞાનિક છે. તેનું વૈજ્ઞાનિક વિશ્લેષણ નીચે પ્રમાણે આપી શકાય.
બ્રહ્મચર્યની પ્રથમ વાડ અનુસાર સાધુએ સ્ત્રી, નપુંસક અને પશુ-પક્ષીથી રહિત આવાસમાં રહેવું. દરેક જીવમાં સૂક્ષ્મ પ્રમાણમાં વીજ શક્તિ છે. દા.ત. સમુદ્રમાં ઇલેક્ટ્રિક ઇલ નામની માછલી હોય છે. તેના ઇલેક્ટ્રિક કરન્ટનો આપણને અનુભવ પણ થાય છે. જ્યાં વીજ શક્તિ હોય ત્યાં ચુંબકીય શક્તિ પણ હોય જ. આમ આપણા સૌમાં જૈવિક વીજચુંબકીય શક્તિ છે. તેથી સૌને પોતાનું વીજચુંબકીય ક્ષેત્ર પણ હોય જ. ચુંબકના નિયમ પ્રમાણે પાસપાસે આવેલા બે ચુંબકનાં સમાન ધ્રુવો વચ્ચે અપાકર્ષણ અને અસમાન ધ્રુવો વચ્ચે આકર્ષણ થાય છે.
સ્ત્રી અને પુરુષ પાસપાસે આવતાં તેમના ધ્રુવો પરસ્પર ઉલ્ટા હોવાના કારણે | આકર્ષણ પેદા થાય છે, તેથી બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરનારે સ્ત્રી, નપુંસક અને પશુ-પક્ષીથી રહિત સ્થાનમાં રહેવું જોઈએ.
બ્રહ્મચર્યની બીજી વાડ પ્રમાણે એકલા પુરુષે એકલી સ્ત્રીઓને ધર્મકથા પણ કહેવી નહિ તથા પુરુષ સ્ત્રી સંબંધી અને સ્ત્રીએ પુરુષ સંબંધી વાતોનો ત્યાગ કરવો. એકલો પુરુષ એકલી સ્ત્રી સાથે વાત કરે ત્યારે બન્નેને એકબીજાની સામે જોવું જ પડે છે અને ઉપર જણાવ્યું તેમ સ્ત્રી-પુરુષમાં ચુંબકીય ધ્રુવો પરસ્પર ઉલટા હોવાના કારણે પરસ્પર સામે જોવાથી બંનેના ધ્રુવોમાંથી નીકળતી ચુંબકીય રેખાઓ સળંગ થઈ જવાથી બંનેનું ચુંબકીય ક્ષેત્ર એક થઈ જાય છે અને જૈવિક ચુંબકીય આકર્ષણ વધી જાય છે અને વીજપ્રવાહનું ચક્ર પુરું થઈ જાય તો બંને , વચ્ચે તીવ્ર આકર્ષણ પેદા થાય છે. પરિણામે સંયમી પુરુષનું પતન થાય છે.
બ્રહ્મચર્યની ચોથી વાડ પ્રમાણે સ્ત્રીએ પુરુષનાં અને પુરષે સ્ત્રીનાં નેત્ર, મુખ વગેરે અંગોને સ્થિર દૃષ્ટિથી જોવાં નહિ તેનું પણ આજ કારણ છે.
બ્રહ્મચર્યની ત્રીજી વાડ પ્રમાણે સ્ત્રી-પુરુષે એક આસન ઉપર ન બેસવું તેમજ જે સ્થાને સ્ત્રી બેઠી હોય તે સ્થાને બ્રહ્મચારી પુરુષે 48 મિનિટ સુધી તથા જે સ્થાને પુરુષ બેઠો હોય તે સ્થાને સ્ત્રીએ 3 કલાક સુધી ન બેસવું.
કોઈપણ મનુષ્ય એક સ્થાને બેસે છે ત્યારે તેના શરીરની આસપાસ તે મનુષ્યના માનસિક વિચારો પ્રમાણે સારું કે ખરાબ એક વાતાવરણ બને છે. આ સિવાય જે તે સ્થાને બેસેલ સ્ત્રી કે પુરુષના શરીરમાંથી સૂક્ષ્મ પુદ્ગલ-પરમાણુઓ ઉત્સર્જિત
50