Book Title: Jain Dharma Vigyanni Kasotie Ke Vigyana Jain Dharmni Kasotie
Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha
View full book text
________________
10
બ્રહ્મચર્ય : વૈજ્ઞાનિક વિશ્લેષણ
આજે સમગ્ર વિશ્વમાં, અનાચારથી ફેલાતો એઈડ્ઝ રોગ ફેલાઈ ચૂક્યો છે ત્યારે એ રોગથી બચવા માટે એક માત્ર ઉપાય તરીકે પરિણત ગૃહસ્થ માટે સ્વદારાસંતોષવિરમણ વ્રત અર્થાત્ એકપત્નીત્વ તથા અન્ય વ્યક્તિ માટે બ્રહ્મચર્યનું પાલન છે. વળી આજનો સમાજ વિજ્ઞાનની સિદ્ધિઓથી એટલો બધાં અંજાઈ ગયો છે કે કોઈપણ બાબતમાં વિજ્ઞાનના નિષ્કર્ષને તે અંતિમ સત્ય માનીને ચાલે છે. પરંતુ દરેક ક્ષેત્રના વિજ્ઞાનીઓ પોતે કબૂલ કરે છે કે અમે પ્રકૃતિનાં ઘણાં બધાં રહસ્યો ખુલ્લાં કર્યાં છે પરંતુ એના કરતાં કંઈકગણાં રહસ્યો ઉદ્ઘાટિત કરવાનાં બાકી છે. એટલે વિજ્ઞાનના ક્ષેત્રમાં કોઈપણ સંશોધનને અંતિમ સત્ય કે નિરપેક્ષ સત્ય તરીકે સ્વીકારવું જોઈએ નહિ.
સામાન્ય રીતે મનુષ્યનો અને પ્રાણી માત્રનો સ્વભાવ છે કે પોતાને જે અનુકૂળ હોય તેનો સ્વીકાર તે ઝડપથી કરી લે છે. પ્રાણીમાત્રમાં આહાર, ભય, મૈથુન અને પરિગ્રહની સંજ્ઞા અર્થાત્ ભાવ અનાદિ કાળથી એટલા પ્રબળ છે કે આ ચાર ભાવને અનુકૂળ કોઈપણ વિચારને તે તરત જ સ્વીકારી લે છે અને તેથી જ બ્રહ્મચર્યના મહત્ત્વ અંગેનાં સંશોધનો જેટલાં ઝડપથી અમલી બનતાં નથી તેનાથી ઘણી વધુ ઝડપે કહેવાતા સૅક્સોલૉજીસ્ટોનાં કહેવાતાં સંશોધનો તથા ફ્રોઈડ જેવા માનસશાસ્ત્રીઓનાં સંશોધનો અમલી બને છે. અલબત્ત, આ સંશોધનો સાવ વજૂદ વગરનાં કે પાયા વગરનાં નથી. છતાં, તે ફક્ત સિક્કાની એક બાજુ છે. બ્રહ્મચર્ય અંગે ફ્રોઈડની અંગત માન્યતા પ્રમાણે વીર્ય એ તો મહાન શક્તિ છે. એ શક્તિને કોઈ સારા માર્ગે વાળવી જોઈએ. બ્રહ્મચર્યનું પાલન કરી માનસિક / બૌદ્ધિક બળ વધારવું જોઈએ. એટલે સિક્કાની બીજી બાજુનો પણ વિચાર કરવો જોઈએ.
આ અંગે રેયમન્ડ બર્નાર્ડનું 'Science of Regeneration' પુસ્તક જોવા જેવું છે. તેમાં તે કહે છે કે મનુષ્યની જાતિયવૃત્તિઓનું સંપૂર્ણ સંચાલન અંતઃસ્રાવિ ગ્રંથિઓ દ્વારા થાય છે. આ અંતઃસ્રાવિ ગ્રંથિઓને અંગ્રેજીમાં ઍન્ડોક્રાઈનલૅંન્ડ્રૂઝ કહે છે. આ અંતઃસ્રાવિ ગ્રંથિઓ જાતિય રસો ઉત્પન્ન કરે છે, અને તેનું અન્ય ગ્રંથિ ઉપર પણ પ્રભુત્વ હોય છે. આપણા લોહીમાં રહેલા જાતિય રસોની પ્રચુરતાના આધારે આપણું યૌવન ટકી રહે છે. જે દિવસથી અંતઃસ્રાવિ ગ્રંથિઓ જાતિય રસો ઉત્પન્ન કરવાનું ઓછું કરે છે, તે દિવસથી આપણનું વૃદ્ધત્વ અને અશક્તિનો અનુભવ થવા લાગે છે. બ્રહ્મચર્યનું શારીરિક, માનસિક અને વાચિક
Jain Education International
48
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
