Jain Dharma Vigyanni Kasotie Ke Vigyana Jain Dharmni Kasotie

Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha

Page 67

છે જેને કલ્ચર (Culture) કહેવામાં આવે છે તે શુદ્ધ અર્થાતુ તેમાં ફક્ત તે જ| પ્રકારનાં જીવાણુ જોવા મળે છે, એમ કેમ ? જો બટાકા અનંતકાય હોય તો તે જીવો પણ તેમાં દેખાવા જોઈએ. જ્યારે પ્રયોગમાં એવું દેખાતું નથી તેનું શું કારણ ?
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ તમારી વાત બરાબર છે. તમે જ્યારે કલ્ચર (Culture) કરવા માટે બટાકા વગેરેનો રસ કે માવા વગેરે લો છો ત્યારે તે પણ સજીવ જ હોય છે તેના પ્રત્યેક કણમાં અનંત અનંત આત્માઓ હોય છે. પરંતુ બીજા જીવો તેનો ફક્ત સ્ટાર્ચના કણો તરીકે ખોરાકમાં ઉપયોગ કરે છે માટે જ કલ્ચરCulture)માં જે જીવાણુ ઉછેરવામાં આવે છે તેમાં તેના સિવાય બીજા જીવો દેખાતા નથી.
ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ જ્યાં જીવોનો સમૂહ છે, ત્યાં તેને અનુકૂળ પરિસ્થિતિ સમાપ્ત કરી દેવામાં આવે તો તે જીવો મરી જશે અને તો તેમના મૃત્યુ પછી તેમાં બટાકા વગેરેમાં સડો થઈ જશે અને તે લાંબા સમય સુધી સારાં રહી શકશે નહિ પરંતુ કંદમૂળ ઘણા લાંબા સમય સુધી તાજા જ રહે છે. તેનું શું કારણ ? જો તેમાં જીવ હોય તો જમીનની અંદર જ તે સુરક્ષિત રહી શકે છે. તેણે માટીમાંથી બહાર કાઢ્યા પછી તેમાંનાં જીવોનું મૃત્યુ થઈ જશે અને તે સડવા માંડશે.
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ જેઓ આવું માને છે તેમની આ માન્યતા તદ્દન ખોટી છે. તેને નિર્જીવ કરવાનો ફક્ત એક જ ઉપાય છે. પરકાયશસ્ત્રથી ઘાત અર્થાત્ છરી વગેરેથી ટૂકડા કરીને અગ્નિથી રાંધવું.
બીજી વાત, સજીવ પદાર્થમાંથી આત્મા નીકળી જાય પછી અર્થાત્ તેનું મૃત્યુ થઈ જાય પછી તેના શરીરમાં સડો થઈ જ જાય એવો કોઈ નિયમ નથી. આધુનિક યુગમાં અને પ્રાચીન કાળમાં મૃતકને લાંબા સમય સુધી સાચવી રાખવા માટે શુષ્કીકરણની પદ્ધતિ અપનાવવામાં આવતી હતી માટે કંદમૂળને એ રીતે સુકવી દેવામાં આવે તો તેમાં સડો થવાની કોઈ શક્યતા રહેતી નથી. દા. ત. આદુમાંથી
| ડૉ. નંદલાલ જૈનઃ જો આપણે કંદમૂળ નથી ખાતા તો સૂંઠ, હળદર કેમ ખવાય?
મુનિ નંદીઘોષવિજયઃ આદુ, હળદર લીલાં હોય ત્યારે અનંતકાય હોય છે. તે સ્વયમેવ સુકાઈ જાય પછી તે અનંતકાય રહેતાં નથી. સૂર્યપ્રકાશમાં તે સ્વયમેવ સુકાઈ જાય છે, તે માટે તેના છરીથી ટૂકડા કરવા પડતા નથી. જ્યારે બટાકાને, | સુકવવા માટે સમારવા પડે છે. બીજી વાત, સુંઠ, હળદર ઔષધ છે. તેનો ખૂબ જ અલ્પ પ્રમાણમાં આખા દિવસમાં ભાગ્યે જ એકાદ ચમચી જેટલો ઉપયોગ થાય છે. જ્યારે બટાકા વગેરે ખોરાક છે, માટે પ્રાચીન આચાર્યો દ્વારા સુંઠ, હળદર આચણી
66