Jain Dharma Vigyanni Kasotie Ke Vigyana Jain Dharmni Kasotie

Author(s): Nandighoshvijay
Publisher: Bharatiya Prachin Sahitya Vaigyanik Rahasya Shodh Sanstha

Page 52

થાય છે. આ પરમાણુઓની કાંઈ ખરાબ અસર આપણા ચિત્ત ઉપર ન થાય તે માટે જ આ નિયમનો બ્રહ્મચર્યની નવ વાડમાં સમાવંશ કર્યો છે.
બ્રહ્મચર્યની પાંચમી વાડમાં કુડ્વન્તરનો ત્યાગ કરવાનો છે અને છઠ્ઠી વાડમાં પૂર્વે ગૃહસ્થાવાસમાં કરેલ કામક્રીડાના સ્મરણનો ત્યાગ કરવાનો છે. ઉપર્યુક્ત બંને પ્રકારનાં કાર્યથી મનુષ્યનું જૈવિક વીજચુંબકીય ક્ષેત્ર વિકૃત બને છે. વસ્તુતઃ આપણાં શુભ કે અશુભ વિચારો જ આપણા જૈવિકચુંબકીય ક્ષેત્રને સારું કે ખરાબ કરે છે. આ જૈવિકવીજચુંબકીય ક્ષેત્રને આભામંડળ પણ કહેવાય છે. તેની વિશિષ્ટતા અં છે કે તેને મનુષ્ય ધારે તે દિશામાં ધારે તેટલે દૂર સુધી ફેલાવી શકે છે. એટલે કોઈપણ વિજાતિય પાત્ર અંગેનાં અશુભ વાસનાયુક્ત વિચાર પણ તે બંને વચ્ચે પરસ્પર માનસિક આકર્ષણ ચંદા કરે છે. બંને વચ્ચે માનસિક સંયોગ થતાં વીજપ્રવાહનું ચક્ર પૂર્ણ થતાં જ અજાણતાં અજ્ઞાત રીતે અદૃશ્ય અનાચારનુ સેવન થઈ બ્રહ્મચર્ય વ્રતનું માનસિક ખંડન થઈ જાય છે.
સ્ત્રી-પુરુષનાં પરસ્પર વિરુદ્ધ ધ્રુવોનું જોડાણ પાંચ પ્રકારે થઈ શકે છે : 1. સાક્ષાત્ મૈથુન દ્વારા, 2. માત્ર સ્પર્શ દ્વારા, 3. રૂપ અર્થાત્ ચક્ષુ દ્વારા, 4. શબ્દ એટલે કે વચન-વાણી દ્વારા, અને 5. મન દ્વારા. માટે જ બ્રહ્મચર્યનું સંપૂર્ણ નૈષ્ઠિક પાલન કરનાર વ્યક્તિને શાસ્ત્રકારોએ વિરુદ્ધ જાતિનો સહેજ પણ સ્પર્શ કરવાની કે તેની સામે સ્થિર દૃષ્ટિથી જોવાની, તેની સાથે ઘણા સમય સુધી વાર્તાલાપ કરવાની કે મન દ્વારા તેનો વિચાર કરવાની પણ મનાઈ ફરમાવી છે.
તત્ત્વાર્થ સૂત્ર નામના જૈનગ્રંથના ચોથા અધ્યાયમાં આવેલ દેવોના વૈયિક સુખની વાત ઉપર્યુક્ત હકીકતની સાક્ષી પૂરે છે. તત્ત્વાર્થ સૂત્રકાર શ્રી ઉમાસ્વાતિજી કહે છે કે ઈશાન દેવલોક સુધીના દેવો સાક્ષાત્ મૈથુન દ્વારા, તેના કરતાં ઉચ્ચ કક્ષાના દેવો અનુક્રમે માત્ર સ્પર્શ દ્વારા, માત્ર ચક્ષુ દ્વારા, માત્ર વચન દ્વારા અને માત્ર મન દ્વારા પોતાની વાસના સંતોષે છે.
બ્રહ્મચર્યના પાલન માટે અતિસ્નિગ્ધ, પૌષ્ટિક કે તામસિક આહારનો ત્યાગ ક૨વો જોઈએ. સામાન્ય રીતે સાધુએ દૂધ, દહીં, ઘી, ગોળ, તેલ, પક્વાન્ન, મિઠાઈ વાપરવાના હોતા નથી કારણ કે આ છયે જાતના પદાર્થો શરીરમાં વિકાર પેદા કરવા સમર્થ છે પરંતુ જે સાધુ સાધના, અભ્યાસ, અધ્યાપન વગેરે કરતા હોય કે શારીરિક રીતે અશક્ત હોય તો તે આ છર્યમાંથી કોઈપણ પદાર્થ ગુરુની આજ્ઞા પ્રમાણે લઈ શકે છે. જો શરીરને જરૂરી શક્તિ કરતાં વધુ શક્તિ મળે તો પણ વિકાર પેદા કરે છે. તેથી બ્રહ્મચર્યના પાલન માટે અતિસ્નિગ્ધ, પૌષ્ટિક કે તામસિક આહારનો ત્યાગ કરવો જોઈએ.
51