Indian Philosophy

Author(s): Nagin J Shah
Publisher: Sanskrit Sanskriti Granthmala

Page 46

JAINA CONCEPTION OF SPACE
37 13. आकाशस्यावगाहः। Ibid., V. 18. 14. आकाशस्य के आधार इति ? आकाशस्य नास्त्यन्य आधारः । स्वप्रतिष्ठमाकाशम् ।
यद्याकाशं स्वप्रतिष्ठम्, धर्मादीन्यपि स्वप्रतिष्ठान्येव । अथ धर्मादीनामन्य आधार: कल्प्यते, आकाशस्याप्यन्य आधारः कल्प्यः । तथा सत्यनवस्थाप्रसङ्ग इति चेत् ।
Sarvārthasiddhi, V. 12 15. नैष दोषः, नाकाशादन्यदधिकपरिमाणं द्रव्यमस्ति यत्राकाशं स्थितमित्युच्येत ।
Ibid., V. 12. . 16. Tattvārthasara, 31.
Reals in the Jaina Metaphysics (H. S. Bhattacharya), pp. 85-86 17. जदि हवदि गमणहेदू आगासं ठाणकारणं तेसिं । पसजदि अलोगहाणी लोगस्स य
अंतपरिवुड्डि ।। Paricastikaya, 14 . 18. वक्ष्यमाणलक्षण: परमाणुः, स यावति क्षेत्रे व्यवतिष्ठते स प्रदेश इति व्यवह्रियते ।
Sarvārthasiddhi, V. 8 .. 19. तस्मादेकस्मिन्नपि प्रदेशे अनन्तानन्तानामवस्थानं न विरुध्यते । Ibid., V. 10. 20. Bhagavati, V. 7. 21. Avasyaka-Niryukti (Agamodaya Ed.), 37. 22. आकाशस्यानन्ताः । Tattvārthasutra, V. 9. 23. Tattvārthasutra, V. 1. 24. आकाशस्य...सावयवत्वं घटादेरिवोपपन्नं, सावयबमाकाशं हिमवविन्ध्यावरुद्धविभिन्न
देशत्वात् । · Sanmatitarkaprakarana-tika (Gujarat Vidyapith Ed.), p. 641. द्रव्याणां प्रतिनियतदेशावस्थानात् । इहान्येषु आकाशप्रदेशेषु पाटलिपुत्रं स्थितम्, अन्येषु च मथुरा, अतो नाना आकाशप्रदेशाः । यस्यैकान्तेन अप्रदेशमाकाशं तस्य यद्देशं
पाटलिपुत्रं तद्देशभाविन्येव मथुरापि स्यात् । Tattvārtha-Rajavartitka, V. 8. 25. आकाशं द्विधा विभक्तं लोकाकाशमलोकाकाशं चेति...। Sarvārthsiddhi, V. 12.
धर्मपुद्गलकालजीवा यत्र लोक्यन्ते स लोक इति वा।...बहिः समन्तादनन्तमलोकाकाशम्।
Rājavārtika, V. 12. 26. Sarvārthasiddhi, V: 10. 27. स्यादेतदसङ्ख्यातप्रदेशो लोकः अनन्तप्रदेशस्यानन्तानन्तप्रदेशस्य च स्कन्धस्याधि
करणमिति विरोधस्ततो नानन्त्यमिति । नैष दोषः ।... Sarvārthasiddhi, V. 10. 28. नरं वैशाखसंस्थानस्थितपादं कटीतटे।
न्यस्तहस्तद्वयं सर्वदिक्षु लोकोऽनुगच्छति ॥ Lokaprakasa, XII. 3. 29. In the Bhagavatīsūtra Alokākāśa is conceived as having the form
of a hollow sphere. (11-10-420) 30. Sarvārthasiddhi, V. 7.