________________
105
ON THE PROBLEM QF JÑANA-DARŠANA 40. ...विकल्पेन्द्रियज्ञाने...च सहोत्पद्यन्ते। Manorathavrtti, II. 502-503 41. विकल्पाः क्रमभाविनः। Pramānavartika, II. 502 42. चक्षुःश्रोत्रादिज्ञाने च सहोत्पद्यन्ते । Manorathavrtti, II. 505-506
यतःसमानेन्द्रिययो स्ति, न भिन्नेन्द्रिययोः षण्णांयुगपदुत्पत्तिरिति वचनात्। Nyayabindu
likatippani, p. 29 43. जडप्रकाशायोगात् प्रकाशः। Sankhyasutra, 1.145
प्रकाशस्वरूप एव पुरुषः। Sankhyapravacanabhāsya, 1.145 44. Yogabhāsya, 1.7 . 45. Pramāņavārtika, II. 327 46. सर्वचित्तचैत्तानामात्मसंवेदनम्। Nyayabindu, I. 10 47. In the Sankhya-Yoga philosophy darsana belongs to purusa. Purusa
being absolutely changeless nothing can obstruct his darśana. Hence these thinkers have not recognized any obstructive veil with regard to darśana. They have recognized obstructive veils with regard to jñāna which belongs to citta alone (tadā sarvāvaraṇamalāpetasya jñānasya... Yogasūtra 4.31). The Buddhists have recognized jfieyavarana. The term 'jfieyavarana' suggests both the avaranas, viz. jñānāvaraṇa and darśanāvarana. But the Jainas have explicitly
posited two avaranas, viz. jhanavarana and darsanavarana. 48. औपचारिक नयश्च ज्ञानप्रकारमेव दर्शनमिच्छति । शुद्धनयः पुनरनाकारमेव सङ्गिरते
दर्शनमाकारवच्चं विज्ञानम्। Tattvārthabhāsya-Siddhasenaganitika (= TBST),
2.9 49. एतावानुपयोगो भवन् भवेद् यदुत ज्ञानरूपो दर्शनरूपश्चेति, नातोऽन्य उपयोग समस्ति। ननु च ___ ज्ञानदर्शनाभ्यामर्थान्तरभूत उपयोगोऽस्त्येकान्तनिर्विकल्पः...तदेतत् सर्वमयुक्तमुक्तम् । ___TBST, 2.9 . 50. तदा लोकमलोगं च जिणो जाणति केवली। Dasakaliyasutta, 4.45 51. Suyagada, 1.2.2.31 and 2.6.50 52. अन्यच्च यस्मिन् समये सकलकर्मविनिर्मुक्तो जीवः सञ्जायते तस्मिन् समये ज्ञानोपयोगोपयुक्त
एव; न दर्शनोपयोगयुक्तः दर्शनोपयोगस्य द्वितीयसमये भावात्... | Karmagrantha
svopajñatīkā, 1.3 53. When Up. Yasovijayaji discusses the view of successive occurrence
of kevalajñāna and kevaladarśana he gives this as one of the possible alternatives. He says : अथ निर्विकल्पकसमाधिरूपछद्मस्थकालीनदर्शनात् प्रथम केवलज्ञानोत्पत्तिः...| Jhanabinduprakarana (Singhi Jaina Series-16), p. 38. Up. Yasovijayají is absolutely right in conceiving this alternative
