Heersaubhagya Mahakavyam Part 02

Author(s): Devvimal Gani, Sulochanashreeji
Publisher: Kantilal Chimanlal Shah

Page 437

४२६
हीरसौभाग्यम्
[सर्ग १३ श्लो० १७१-१७३ ।
કાલકૂટ વિષ, એ ચૌદ રત્નની જેમ રત્ન સમાન હોવાથી પંચદશ, શરદપૂર્ણિમાના ચંદ્રની પંદર કલાની જેમ કલાવાન હેવાથી ડશ હતા. (કહ્યું છે કે પંદર તિથિમાં ચંદ્રની પંદર કલા જ વધે છે, સોળમી કલા તે ઈશ્વરના મસ્તક ९५२ छे") ॥ १७ ॥
किं राजधानी शममेदिनीन्दोर्धवं धुनीनामिव वा समाधेः । संकेतसदमेव गुणावलीनां धर्मस्य साम्राज्यमिवाहतस्य ॥ १७२ ॥
उत्प्रेक्ष्यते-शममेदिनीन्दोः उपशमनानो वसुधासुधारुचेः राज्ञः राजधानी सुखवासनगरी च । 'कुलकमायाता पुरी राजधानी' इति हैम्याम । वा पुनः समाधेानस्य विशेष्यैकलयनिष्ठत्वेन यद्ध्यान समाधिस्तस्य धुनीनां धर्व भार समुद्रमिव । पुनरुत्प्रेक्ष्यते-गुणानामावलीनां श्रेणीनां संकेतसदमेव । यत्र कामुकैमिलितुमुत्सुकैरपरैर्वा मिलनार्थ संकेतस्तत्स्थान संकेतगृह प्रोच्यते । पुनरुत्प्रेक्ष्यते-अहंतामतीतानागततीर्थकृतामयमाहतः स चासौ धर्मश्च । जैनधर्मस्येत्यर्थः । साम्राज्यमिव । अनेकान्मूर्धाभिषिक्तान्नमयित्वा यत्रैश्वयं क्रियते तत्प्ताम्राज्यम् । अत्र तु बहुसामन्तभूपनमन स्फुटमेवास्ते इति साम्राज्यमेव ॥
શ્લેકાર્થ
આચાર્યદેવ જાણે ઉપશમરૂપી રાજાની રાજધાની ન હોય! જાણે સમાધિરૂપી નદીઓનો સ્વામિ સમુદ્ર ન હોય ! જાણે ગુણોની શ્રેણીઓનું સંકેતસ્થાન ન હોય ! અથવા જાણે જૈન ધર્મનું સામ્રાજ્ય ન હોય ! ૧૭૨
उरो मुरारेः सुभगत्वलक्ष्म्याः कृपामृतस्येव पतिं तमोनाम् । भाग्यस्य वा कोशमिवाक्षयन्तं शान्तिस्रवन्त्या इव सानुमन्तम् ॥ १७३॥
उत्प्रेक्ष्यते-सुभगत्वलक्ष्म्याः सौभाग्यश्रियाः वासार्थ मुरारेर्नारायणस्य उरो वक्षःस्थलमिव । यदुक्त नैषधे--'हित्वा दैत्यरिपोरुरः स्वभवनं शून्यत्वदोषस्फुटा-' इति विष्णोर्वक्षो लक्ष्म्यावासमिति । पुनरुत्प्रेक्ष्यते-कृपा सकलजन्तुजातेषु करुणा सैवामृत सुधारसस्तस्य तमीनां पतिं चन्द्रमण्डलमिव । पुनरुत्प्रेक्ष्यते--भांग्यस्य शुभकर्मोदयस्य अक्षयन्त सर्वथापि न व्ययीभाव भजन्त कोशं भाण्डागारमिव । पुनरुत्प्रेक्ष्यते-शान्तिः क्षमा सैव स्रवन्ती नदी तस्याः सानुमन्त पर्वतमिव । यतो भूभृतः सकाशात्सरितः प्रवहन्ति ।