________________
- સા પ્રકરણ
२११५ હસ્વ-જે સ્વર કા બોલાય છે તે હસ્વ- કહેવાય છે.
अ इ विजेरे દીર્ઘજે સ્વરને બોલતાં લંબાવવા પડે છે તે દીઘ કહેવાય છે.
આ વિગેરે ઉત-સ્વર જ્યારે દીર્ધ કરતાં પણ વધારે લંબાવીને બોલાય
છે ત્યારે તે લુત કહેવાય છે અને સ્વરની આગળ ત્રણ માત્રા સૂચક ૩ (ત્રણને આક) મૂકીને તે લખવાની
રીત છે. અરૂણારૂ વિગેરે માત્રા-આંખ મીંચતાં કે ઉઘાડતાં જે સમય થાય તેને માત્રા
કહેવાય છે. હસ્વની ૧ માત્રા, દીર્ઘની ૨ માત્રા,
બુતની ૩ માત્રા. ઇ-ક્રિ-ત્રિ-માત્રા દૂ-વી-તૃતા શાક ૬ વર્ણ સિવાય હસ્વ ૬ થી છ સુધીના ૧૨ સ્વરે નામી કહેવાય છે. હું ૩૩ કા ઝટ છે આ મો.
अनवर्णा नामी १।१।६ ૭ ૪ થી લઈને દીર્ધ ૪ સુધીના ૧૦ સ્વરે સમાન કહેવાય છે.
अ आ इ ई उ ऊ ऋ ऋल लु
लुदन्ताः समानाः १।१७ ૮ ગો જ સ્વરે સધ્યક્ષર કહેવાય છે. __ ए ऐ ओ औ सन्ध्य क्षरम् १।१।८ ૯ [૪] • અનુસ્વાર અને [૩]: વિસર્ગ કહેવાય છે.
अं अः अनुस्वार-विसगौं ११११९
