________________
૫
- ૧૯ રેંટિયાની મોહિની – ગૃહિણીથી પાદરી સુધી
“એક નાનકડું મગજ કેવું એક ઓરડાની અંદર આખી દુનિયા બદલી નાખે છે!” રેંટિયા વિશે અને જાતે કાપડ બનાવવાના ફાયદા વિશે કેન્યાના મસેનો ગામડામાં યોજેલા પરિસંવાદના સમાપનમાં એક યુવતી એડહે જબરદસ્ત અવલોકન કર્યું. કાપડ જાતે બની શકે એની આફ્રિકાના લોકોને ખબર નથી. સાદા રેંટિયા વડે રૂમાંથી સૂતર બનાવવાની કળા જ ખબર નથી. એડાહ અને પરિસંવાદમાં ભાગ લેનાર ઘણા જણ પોતે કપાસ ઉગાડે છે પણ એમણે કહ્યું કે “મને તો એમ કે એક પોષાક બનાવવામાં કંઈક કેટલાય કિલો રૂ જતું હશે.” હું લાકડી રેંટિયા વડે કપાસમાંથી સૂતર કાંતી બતાવું છું અને સમજાવું છું કે એક ક્લિો રમાંથી એક કિલો સૂતર બને અને એને વણીને એક કિલો કાપડ એટલે કે આઠ ચોરસમીટર કાપડ બને ત્યારે બધાને આશ્ચર્ય થાય છે. હું જ્યારે બતાવું છું કે બજારમાં જે સુતરાઉ ખમીસ હજાર શીલિંગનું મળે છે એનું વજન તો અઢીસો ગ્રામ જ છે અને અઢીસો ગ્રામ રૂની કિમત તો દસ શીલિંગ થાય ત્યારે બધાં હસી પડે છે. એક નવી જાતનો પ્રકાશ એમના મનમાં ફરી વળે છે અને મોં ઉપર ચમકી ઊઠે છે. એડાહ કહે છે કે અમે તો કપડાં હંમેશા વેપારી પાસેથી ખરીદીએ છીએ. એ કેવી રીતે બને છે અને ક્યાં બને છે એની અમને ખબર નથી. આ નાનકડો રેંટિયો આપણું મગજ કેવું ઉઘાડી નાખે છે!
કેન્યાના કિસમુ ગામની આજુબાજુનાં જુદાંજુદાં ગામડાંમાં રોજ હું લાડી રેંટિયા વડે કાપડ બનાવવા વિશે વાત કરું છું અને પછી એ કાંતી બતાવીને બધાને શિખવાડું છું. અહીંની રોટરી કલબ ઓફ કિસુમુએ આ ગોઠવ્યું છે. સત્યવ્રતભાઈ જોબનપુત્રાએ આ માટે ઘણી જહેમત ઉઠાવીને બધી જાતના કાર્યકર્તાઓને ભેગા કર્યા છે. કૉલેજો, ખેતીવાડી સંસ્થાઓ, બહેનોનાં મંડળો, ચર્ચ, સામાજિક સંસ્થાઓ, સરકારી ઓફિક્સો, ગ્રામવિકાસ સંસ્થાઓ, સંયુક્ત રાષ્ટ્રસંઘ અને આંતરરાષ્ટ્રીય સેવા સંસ્થાઓ, બધે સંપર્ક કરીને અનેક લોકોને તેમણે ભાગ લેવા બોલાવ્યા છે. રોજ હું જે ગામડાંમાં જઉં છું ત્યાં એંશી, સો, સવાસો જેટલાં ભાઈબહેનો આવે છે. કેટલાંક તો દૂરદૂરથી આવે છે. સમાજસેવકો, કાર્યકર્તાઓ, સરકારી અધિકારીઓ, ધાર્મિક સંસ્થાના સંચાલકો, ગૃહિણીઓ, વિદ્યાર્થીઓ, ઘણા લોકો રેંટિયા વડે કાપડ બનાવવા વિશે જાણવા માગે છે, પોતાના ગામમાં કાપડ બનાવવા માગે છે અને એ માટે પોતે રેંટિયો બનાવતાં અને ચલાવતાં શીખવા માગે છે.
Jain Education International
For Personal & Private Use Only
www.jainelibrary.org
