Chaturvinshatika

Author(s): Hiralal R Kapadia
Publisher: Jinshasan Aradhana Trust

Page 306

૨૦૦
चतुर्विंशतिका. भवतां नः सर्वस्नेहः कृत एव । वाक्पतिना तदङ्गीकृतम्। शिष्येणोपगुरुं गत्वा तत् सत्प्रतिज्ञातं कथितम् । तुष्टा गुरवः । प्रत्यूपं उदयति भगवति गभस्तिमालिनि लाक्षालिप्त इव प्राचीमुखे राजानी सभायामगाताम् । वाक्पतिना सर्वे वदनशौचं कारिताः, बौद्धवादीन्द्रोऽपि, तस्य वदनकमलाद् विगलिता गुटिका पतगृहे, चप्पभटिशिष्यैः पतनहो जनैः दूरे कारितः । गुटिका सूरीन्द्रसात् जाता। बौद्धो गुटिकाहीनः सूरिणा पार्थेन कर्ण इव दिव्यशक्तिमुक्तो निःशङ्कं वाक्पृषक्तैर्हतोः निरुत्तरीकृतो राहुग्रस्तश्चन्द्र इव हिमानीविलुप्तस्तरुपण्ड इव भृशं नस्तेजसं भेजे। तदा श्रीवप्पभटेनिर्विवादं वादिकुञ्जरकेसरीति बिरुदं स्वैः परैश्च दत्तम् । धर्मेण सप्ताङ्गं राज्यं आमाय दत्तम् । लाहीदं, धर्माद्धि राज्यं लभते, का चर्चा ? आमेन गृहीतं, तदा सूरिणा आमः प्रोक्तः-राजन् ! पुना राज्यं धर्माय देहि । महीदानमिदं शोभते च ते । राजस्थापनाचार्याश्च यूयम् । पारम्पर्येण श्रीरामेण वनस्थेनापि सुग्रीवविभीषणों राजीकृतौ । त्वमप्यैदंयुगीननृपेषु तत्तुल्यः । एतद्वचनसमकालमेव आमेन गाम्भीयौदार्यधान्ना धर्माय तद्राज्यं प्रत्यर्पि, स परिधापितः । मत्ता ये दन्तिनस्ते शतं, तुङ्गास्तुरङ्गाः सहस्रं सद्रथा (प्लवाः ) रथाः शतं वादित्राणि इति प्रादायि । ततः स्वं स्वं स्थानं गताः सर्वे। सूरिभूपी यशोधवलितसप्तभुवनौ गोपगिरी महावीरमवन्दिषाताम् । तदा सूरिकृतं वीरस्तवनम्-"शान्तो वेषः शमसुखफली"त्यादिकाव्यैकदेशमयं, अद्यापि सद्दे पठ्यते । सङ्घन प्रभुर्ववन्दे तुष्टुवे च
"रवेरेवोदयः श्लाध्यः, कोऽन्येपामुदयग्रहः ।
न तमांसि न तेजांसि, यस्मिन्नभ्युदिते सति ॥ १॥" अन्यदा स्वपरसमयसूक्तैः प्रबोध्य राजा प्रभुभिर्मद्यमांसादिसप्तव्यसननियमं ग्राहितः, सम्यक्त्वमूलैकादशव्रतनिरतश्च श्रावकः कृतः। द्वादशं व्रतं चातिथिसंविभागरूपं प्रथमचरमजिननृपाणां निषिद्धं सिद्धान्ते ॥
एकदा लक्षणावत्यां बौद्धो वर्धनकुञ्जरो धर्मनृपमाह सगद्गदम्-अहं बप्पभहिना जितस्तन्मे न दूषणम् । बप्पभद्दिर्हि भारती नररूपा प्रज्ञामयपिण्डः गीःपुत्रः, तन्न दुनोति, तत् तु दुनोति यत् तव सभ्येनासौ वाक्पतिराजेन सूरिकृतभेदात् मम मुखशौचोपायेन गुटीं हारयामास । एतावदभिधाय स तारं तारं रुरोद, स निवारितः क्षमापेन रोदनात् । उक्तं च-येन नश्चिरसेवकोऽनेकसमराङ्गणलब्धजयप्रतिष्ठो महाप्रबन्धकविः पराभवितुं न रोचते । क्षमस्वेदमस्यागः । ततो बौद्धो जोपं स्थितः॥
इतरेधुर्यशोधर्मनाम्ना समीपदेशस्थेन बलवता भूपेन लक्षणावतीमेत्य रणे धर्मनृपो व्या. पादितः, राज्यं जगृहे । बाक्पतिरपि वन्दीकृतः । तेन कारागृहस्थेन गौडवधसंज्ञं प्राकृतं महाकाव्यं रचयित्वा यशोधर्माय राजेन्द्राय दर्शितम् । तेन गुणविशेषविदा ससत्कारं बन्दिमुक्तः क्षमितश्च (यतः) “विद्वान् सर्वत्र पूज्यते"। ततो वाक्पतिर्बप्पभटिसमीपं गतः।