________________
તેરમું :
: ૧૯ :
वाक्यं नाद्रियते च बान्धवजनैर्भार्या न शुश्रूयते, हा कष्टं पुरुषस्य जीर्णवयसः पुत्रोऽप्यमित्रायते ॥ १ ॥
ભાવનાશ
વૃદ્ધ મનુષ્યનાં અંગો સકાચાઈ જાય છે, પગ નરમ પડી જાય છે, દાંતની પક્તિ પડી જાય છે, સૃષ્ટિના નાશ થાય છે, કાને બહેરાપણું આવે છે અને મેઢામાંથી લાળ પડે છે. વળી કુટુંબનાં માણુસા તેના વાક્યના આદર કરતા નથી. પોતાની શ્રી સેવાચાકરી કરવાનુ છોડી દે છે અને પુત્ર પણ દુશ્મનની ગરજ સારે છે. હા! આ રીતે વૃદ્ધપુરુષને ઘણુ કષ્ટ હાય છે.
લક્ષ્મી અસ્થિર છે, ચંચળ છે, અનિત્ય છે. તે ઠરીને ઠામ બેસતી જ નથી. આજે અહીં તે કાલે તહીં, આજે આ ઘેર તા કાલે પેલે ઘેર; એમ તે લેાકેાનાં બારણે ભટકતી ફરે છે. તેમાં પણ નીચ લેાકેાના આશ્રય લેવા વધારે ગમે છે. કહ્યું છે કેઃ
कुपात्रे रमते नारी, गिरौ वर्षति माधवः ।
નીમાશ્રયતે હક્ષ્મી:, ત્રાજ્ઞઃ પ્રયેળ નિર્ધનઃ // ? ॥
"
સ્ત્રીનુ’મન કુપાત્રમાં રમે છે, વરસાદ પહાંડમાં જઈને વરસે છે અને લક્ષ્મી નીચના આશ્રય કરે છે. તેથી જ આ જગતમાં વિદ્વાન્ અથવા બુદ્ધિમાન પ્રાયઃ નિધન હાય છે,
લક્ષ્મીના સ્વભાવ-લક્ષ્મીનું આચરણ અત્યંત વિચિત્ર છે. તે આવે છે ત્યારે એકલી આવતી નથી, પણુ પાતાની સાથે ભય, ઈર્ષા, દ્વેષ, અભિમાન, ઉદ્ધતાઈ વગેરેને પણ લેતી આવે છે; તેથી તેનુ આગમન થતાં રાજા અને ચાર તરફ્ના ભય
