________________
ધમધ-ગ્રંથમાળા * ૫૪ :
(સ ) હાડકા પિંજર ગામ મઢયો પુનિ, માંહિ ભર્યા મલ-મૂત્ર-વિકારા; થુંક ૩ લાળ વહે મુખમેં પુનિ, વ્યાધિ વહે નવ-બાર હિ ધારા. માંસકી જીભસે ખાત સબે દિન, તા મતિમાન કરે ન વિચારા; ઐસે શરીર મેં પૈઠ કે સુંદર, કૈસે હિ કીજિયે શોચ-આચારા.
મહાત્મા સુંદરદાસ કહે છે કે-હાડકાનું એક પાંજરું છે, તેને ચામડાંથી મઢેલું છે, અંદર મલ અને મૂત્રને વિકાર ભરેલે છે, તેના મુખમાંથી થુંક અને લાળ વહે છે તથા એના નવ કે બાર દ્વારામાંથી વ્યાધિઓ નિરંતર વહેતા રહે છે.
વળી માંસની જીભ વડે તે નિરંતર ખાય છે, તેને વિચાર હે મતિમાને ! તમે કેમ કરતા નથી? આવા શરીરમાં પિસીને શૌચને આચાર કેવી રીતે કરીએ? અર્થાત ગમે તે શૌચાચાર પાળવામાં આવે તે પણ આ શરીર શુચિમય થવાનું નથી.
શ્રી વિનયવિજયજી મહારાજ શાંતસુધારસમાં કહે છે? स्नायं स्नायं पुनरपि पुनः स्नान्ति शुद्धाभिरद्भिः, वारं वारं बत मलतर्नु चन्दनैरर्चयन्ते । मुढात्मानो वयमपमलाः प्रीतिमित्याश्रयन्ते, नो शुद्धयन्ते कथमवकरः शक्यते शोद्धमेवम् ? ॥ १ ॥
અહો મૂઢ જી ફરી ફરીને નાન કરે છે અને મલના સ્થાનરૂપ આ શરીરને ચંદનવડે ચર્ચે છે. પછી અમે પવિત્ર છીએ, એમ માનીને એના પર મેહ ધરે છે; પરંતુ એ શરીર કદિ પણ શુદ્ધ થતું નથી. ઉકરડે કદિ પણ શુદ્ધ થાય ખરો?
* પુરુષને નવ ધાર હોય છે અને સ્ત્રીઓને બાર બાર હોય છે.
