________________
भगवतीer
७१२
3
पर्यायादिभेदेन नामादिभेदेन वा कथयेद् वा, ' प्ररूपयेद् वा स्वरूपतः कथयेद् वा ? भगवानाह - ' णो इणडे समट्टे' हे गौतम ! नायमर्थः समर्थः अश्रुत्वा प्राप्तकेवलज्ञानः केवली, केवलिमज्ञप्तं धर्मं नाख्यापयेत्, न वा प्रज्ञापयेत् नैव वा प्ररूपयेत्, किन्तु ' गण्णत्थ एगणाएण वा, एगवागरणेण वा ' नान्यत्र एकज्ञातेन वा एकोदाहरणेन, एकव्याकरणेन वा एकप्रश्नस्योत्तरदानेन वा । गौतमः पृच्छति - ' से णं भंते पव्वावेज्ज वा, मुंडावेज्ज वा ? ' हे भदन्त ! स खलु अश्रुश्वा केवली किं मत्राजयेद् रजोहरण सदो रकमुखवस्त्रिका दिद्रव्यलिङ्गदानेन शिष्येभ्यः
द्वारा या नामादि भेद द्वारा उसकी प्रज्ञापना कर सकता है क्या ? या स्वरूपतः उसका कथन कर सकता है क्या ? इसके उत्तर में प्रभु कहते हैं - ( णो इट्ठे सम) हे गौतम! जिसने केवली आदि से बिना सुने केवलज्ञान प्राप्तकिया है ऐसा केवली केवली द्वारा प्रतिपादित धर्म की प्ररूपणा नहीं कर सकता है, न उसकी वह प्रज्ञापना कर सकता है और न वह उसका स्वरूपतः प्रतिपादन कर सकता है । किन्तु - (णण्णत्थ एगणाएण वा एग वागरणेण वा) वह एक उदहरण दे सकता है और एक प्रश्न का उत्तर दे सकता है । इसके सिवाय वह धर्म का उपदेश नहीं दे सकता है ।
अब गौतम प्रभु से ऐसा पूछते हैं - ( से णं ते! पवावेज वा, मुंडावेज वा ) वह अश्रुत्वा केवली क्या प्रव्रज्या - रजोहरण सदोरक मुखवस्त्रिका आदि रूप द्रव्यलिङ्ग का अपने शिष्यों के लिये देने रूप
22
છે તેને અશ્રુત્વા કેવલી કહે છે) કેવલી દ્વારા પ્રતિપાદિત ધર્મને સામાન્ય કે } विशेषज्ञये प्रतिपादित उरी राडे छे ? " परूवेज वा વચન પર્યાય આદિના ભેદ દ્વારા અથવા નામાદિ ભેદ્ય દ્વારા તેની પ્રજ્ઞાપના કરી શકે છે ? અથવા સ્વરૂપતઃ તેનું કથન કરી શકે છે ?
महावीर प्रभुता उत्तर - ( णो इणट्ठे समट्टे ) हे गौतम! ये ठेवली આઢિ પાસે ધર્મોપદેશ શ્રવણ કર્યા વિના કેવળજ્ઞાન પ્રાપ્ત કર્યુ હાય છે એવા કેવળજ્ઞાની કેવલી દ્વારા પ્રતિપાદિત ધર્મની પ્રરૂપણા કરી શકતા નથી, તેની પ્રજ્ઞાપના પણ કરી શકતા નથી, અને તે તેનું સ્વરૂપતઃ પ્રતિપાદન કરી શક્તા नथी. परन्तु गणत्थ एगणारण वा एग वागरणेण वा ” તે એક ઉદાહરણ આપી શકે છે અને એક પ્રશ્નના ઉત્તર આપી શકે છે તે સિવાય તે ધર્મોના ઉપદેશ ઈ શકતા નથી
66
गौतम स्वाभीना प्रश्न - ( से णं भंते ! पव्वावेज्ज वा, मुंडावेज्ज वो १ ) હે ભદન્ત ! શું તે અશ્રવા કૈવલી પ્રવ્રજ્યા અનાશિને રેચલુ છે, કે આપીશ
