________________
प्रमेयमन्द्रिका टीका शं०९ उ०३१ सू०५ अश्रुत्वा केवलिवर्णनम् ७२६ केवलं मनःपर्यवज्ञानमुत्पादयेत्, अस्त्येककः कश्चित् केवलिप्रभृतेः सकाशाद अश्रुत्वाऽपि केवलज्ञानमुत्पादयेदिति भावः । अत्थेगइए केवलनाणं नो उप्पाडेज्जा' अस्त्येककः कश्चित् केवलिममृतेः सकाशात् अश्रुत्वा खलु केवलां बोधिं नो बुव्येत् , केवलामनगारितां नो प्रव्रजेत , केवलं ब्रह्मचर्यवास नो आवसेत् , केवलेन संयमेन नो संयच्छन् , केवलेन संवरेण नो संदृणुयात् , केवलमाभिनिवोधिकज्ञानम् , केवलं श्रुतज्ञानम् , केवलमवधिज्ञानम्, केवलं मनःपर्यवज्ञानं नोत्पादयेत् , तथा अस्त्येककः कश्चित् अश्रुत्वा केवलिपभृतेः सकाशात् केवलज्ञानं नोत्पादयेदिति भावः ॥ मू० ५ ॥ जीव केवली आदि से विना सुने भी केवल मनःपर्यवज्ञान उत्पन्न कर सकता है। कोई एक जीव केवली आदि से विना सुने भी केवलज्ञान उत्पन्न कर सकता है । ( अत्थेगइए केवलनाणं नो उपाडेज्जा) कोई एक जीव केवली आदि से विना सुने केवल बोधि का अनुभव नहीं कर सकता है, केवल अनगारिता को धारण नहीं कर सकता है, केवल ब्रह्मचर्यवास में नहीं रह सकता है केवल संयम से संयमयतना नहीं कर सकता है, केवल संबर से शुभाध्यवसाय वृत्तिरूप संवर नहीं कर सकता है, केवल आभिनिवोधिक ज्ञान उत्पन्न नहीं कर सकता है, केवलश्रुतज्ञान उत्पन्न नहीं कर सकता है केवल अवधिज्ञान उत्पन्न नहीं कर सकता है, केवलमनःपर्यवज्ञान उत्पन्न नहीं कर सकता है तथा केवली आदि से विना सुने कोई जीव केवलज्ञान को उत्पन्न नहीं कर सकता है ॥ सू०५॥ પણ અવધિજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકે છે, કેઈક જીવ કેવલી આદિની પાસે શ્રવણ કર્યા વિના પણ મન પર્યજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકે છે અને કેઈક જીવ કેવલી આદિની સમીપે શ્રવણ કર્યા વિના કેવળજ્ઞાન પણ ઉત્પન્ન કરી શકે છે, એ (अत्थेगइए केवलनाण नो उप्पाडेज्जा) ५२न्तु
वही माहिती સમીપે ધર્મશ્રવણ કર્યા વિના સમ્યગ્દર્શનને અનુભવ કરી શકતા નથી અણ ગારાવસ્થા ધારણ કરી શકતા નથી, બ્રહ્મચર્ય વ્રત પાળી શકતું નથી, શુદ્ધ સંયમ દ્વારા સંયમની યતના કરી શકતો નથી, સંવરદ્વારા આવોને નિરોધ કરી શક્તો નથી, શુદ્ધ આભિનિબાધિક જ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શક્તો નથી, શ્રુતજ્ઞાન ઉત્પન કરી શકતું નથી, અવધિજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકતા નથી, મન:પર્યયજ્ઞાન ઉત્પન્ન કરી શકતું નથી અને કેવળજ્ઞાન પણ ઉત્પન્ન કરી શકતું નથી. સૂપ
