________________
ભગવાન ગણદેવ ઃ 9 અહા, નાશવંત આ સુખમાં મુગ્ધ થનારને લાખો વાર ધિક્કાર હેજે! રાગદ્વેષ અને મોહના કારણે સંસાર વધારવામાં ઉદ્યમવત પ્રાણીઓના જન્મને ધિકાર છે. તેઓને મનુષ્યજન્મ, વીતી ગયેલી રાત્રિની જેમ, વ્યર્થ ચાલ્યા જાય છે અને ફરી મનુષ્યજન્મ મેળવ દુષ્કર બની જાય છે.
સંસારના આ કષાયકીચમાં ખેંચી ગયેલા અને પિતાના પુષ્ટ થતા દેહને જોઈ શકે છે, પણ પિતાના ક્ષીણ થતા આત્માને જોઈ શકતા નથી.
સોનાના પિંજરમાં પુરાયેલા પિપટની જેમ તેઓને. તાત્કાલિક સુખ સિવાય, આત્મિક આઝાદીના સુખનું જરાય ભાન નથી. કર્મને વશ થઈ, કષાયરૂપી પહેરેગીરની ચેકીમાં પડીને, માનના, મમત્વના, લાલસાના, દુરાશયના, રાગદ્વેષથી પરિપૂર્ણ અંધ કૂપમાં ડૂબેલા આ ઇવેને આ ભવ, પરભવ કે ભવભવના, યાવત્ મેક્ષના સ્વાતંત્ર્યસુખનું જરા જેટલુંય ભાન નથી. | ઋષભદેવે માણસમાં માણસાઈ જગાડી, નીતિભાવનાનું શિલારોપણ કર્યું. સમાજ ઘડયો, સમાજનીતિ ઘડી. રાજ્ય રચ્યું, રાજ્યનીતિ રચી.
લગ્નવિધિ જ, પશુતામાં પ્રભુતા આણું અને લેકેને વ્યવહારવિષયક બધી વિદ્યાઓ શીખવી દીધી. જગતની વ્યવસ્થા માટે જેલ શામ, દામ, દંડ ને ભેદ એ ચાર ઉપાય પણ લોકમાં સારી રીતે પ્રવતી ગયા.
