________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
સાચી ક્ષમા
લેખકઃ (સ્વ) આ. શ્રી વિજયકનૂરસૂરિજી મહારાજ ક્ષમા આત્માને વિકાસ છે અને તે ક્રોધના ક્ષમાયાચના નથી. ક્ષમા સમભાવનું નામાંતર છે; ( પના) અભાવસ્વરૂપ છે. ક્ષમા દયાનું અંગ છે અને સમ્યક્ત્વની સાચી વ્યાખ્યા છે. વિષમભાવે ક્ષમાને તે દયાળુઓમાં અવશ્ય રહેલી હોય છે. ક્ષમા અહિં પૂર્ણ વિરોધી છે. રાગ તથા કેપનું સમપણું ન થાય સાની જનની છે અને તે હિંસાથી વિરક્ત આત્માને ત્યાં સુધી આત્મા ક્ષમા આપી શકતા નથી તેમજ ઓને વરેલી છે. પાપકર્મના ઉદયથી પ્રતિકૂળ સં- ક્ષમા માગવાને પણ અધિકાર નથી. ભૂલથી થયેલા ગોને અવ્યાકુળપણે સહન કરવા તે ક્ષમા. શ્રી અપરાધની ક્ષમા માગી શકાય, પણ પાંચે ઈદ્રિના મહાવીર પ્રભુને એક જ ઉદ્દેશ અને એક જ ઉપદેશ: દાસ બનીને તેની સેવાને માટે જીવવું બધા ય. સહન કરતાં શીખે. શ્રી મહાવીર પ્રભુને સાચે ભક્ત છોને ગમે છે, મરવું કોઈને પણ પ્રિય નથી, ક્ષમા ન વિસારે. અહિંસાને પરમ ઉપાસક ક્ષમાને એમ જાણવા છતાં અનેક જીવોને જીવન રહિત આશ્રિત બને, કર્મની નિર્જરાથી વિકાસ મેળવનારના બનાવીને પછી તેમની પાસે ક્ષમા માગવી એ તે યશગાન સાંભળીને તથા પૂજા અને બહુમાન જોઈને કેવા પ્રકારની ક્ષમાયાચના કહેવાય ? તે કાંઈ અમર્ષ ન કરે તે સમાધારી. પુન્ય કર્મના ઉદયથી સમજાતું નથી. વિષયાસક્તિ છોડવી નથી અને તેના વિલાસના સાધન તથા દુનિયામાં માન, પ્રતિષ્ઠા અને અંગે જીવને સંહાર વધુને વધુ પ્રમાણમાં નિરંતર મેટાઈ મેળવનારનું મનથી પણ અપમાન ન કરે તે કરી અપરાધી, બને જવું છે અને પછી રાશી ક્ષમાધારી. મોહના દાવમાંથી મુક્તિ અપાવનારી લાખ જીવનિ પાસે ક્ષમા માગવી છે. તે જ ક્ષમા જ છે. પ્રભુએ ક્ષમાને આદર કરી સ્વતંત્રતા ક્ષમા કેવી રીતે આપી શકે? આપણું શુદ્ધ સ્વાર્થ મેળવી અને અનંત જ્ઞાન, અનંત જીવન, અનંત માટે જે એક વખત બીજા ના પ્રાણોને નાશ સુખ આદિ આમવરૂપના અનન્ય ભક્તા બન્યા કરી, માફી માગી ફરી તેઓના પ્રાણોને નાશ ન અને અન્ય જીવોને પિતાના સર્વ સિદ્ધાંતનું રહસ્ય કરીએ તો સાચી ક્ષમા માગી કહેવાય. અને તે ક્ષમાં ક્ષમા બતાવી. અપરાધીને ક્ષમા માગવાની આવ- પણ આપી શકે; પણ વારંવાર તેમના પ્રાણનો નાશ શ્યતા છે. સ્વરૂપમતા તે ક્ષમા. પરરૂપરમણુતા તે કરી વારંવાર માફી માગીએ તે, તે છે માફી ને અપરાધ. સ્વરૂપમાં રમનાર કદી પણ અપરાધી બની આપી શકે. ખરી રીતે તે આપણે પિતાના આત્માની શકતો નથી. મેહને સેવક કદી પણ સ્વરૂ૫માં રહી
ક્ષમા માગવી જોઈએ, કારણ કે આપણે મોહની આજ્ઞા શકતો જ નથી અને પરરૂપમાં રમ્યા વગર મેહની
માથે ધરીને, આત્માને અનેક વખત મારી, અપરાધી સેવા થઈ શકતી જ નથી. જડ તથા જડના વિકારોને
થયા છીએ; તે હવે આત્માની પાસે કરેલા અપભેગવવાની અભિલાષા તે જ પરરૂપરમણતા. કિંમતી
રાધોની માફી માગી આગળના માટે મેહની સેવા આભૂષણ અને વસ્ત્રથી દેહને શગુગાર, સારાં સારાં
છોડી દઈને આત્માને અનેક મૃત્યુમાંથી બચાવે અને ખાનપાન દેહને અર્પણ કરવાં, બાગ, બંગલા, સ્ત્રી
જડ તથા જડના વિકારોથી વિરક્ત બનીને આત્માને આદિને ઉપભોગ કરો વગેરે વગેરે મોહની સેવા
દુર્ગતિના દુઃખમાંથી ઉગારવો. રાશી લાખ અનેક પ્રકારે આત્માઓ કરી રહ્યા છે.
યોનિમાં ઉત્પન્ન થયેલ જીવોની પાસે આપણે જે માફી જયાં સુધી વિરક્ત ભાવ નથી ત્યાં સુધી સાચી માગીએ છીએ તે માફી આપતાં પહેલાં તે
સાચી ક્ષમા
૧૭૭
For Private And Personal Use Only
