Atmanand Prakash Pustak 012 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 6

૨૪
માત્માન પ્રકામ,
અથ-જે પુરૂષ મહાદેવને ત્યાગીને બીજા દેવની સેવા કરે છે તે, મૂખ ભૂખે થ થકે અમૃતને ત્યાગીને વિષનું ભક્ષણ કરે છે. આ પ્રમાણે વિધ હોવાથી ક્યા ઈશ્વરને કર્તા તરીકે માનવા? શિષ-વિષ્ણુ ભગવાનને જ માનવા, કારણ કે સેવકના ઉદ્ધારને માટે તે જ વારંવા૨ જન્મ લે છે. શ્રી ભગવદગીતામાં કહ્યું છે કે
यदा यदा हि धर्मस्य, ग्लानिर्भवति भारत ॥ अभ्युत्थानमधमेस्य, तदात्मानं सृजाम्यहम् ॥ १॥ परित्राणाय साधूनां, विनाशाय च दुष्कृताम् ॥
धर्मसंस्थापनार्थाय, संनवामि युगे युगे ॥३॥ અથ–હે અર્જુન ! જ્યારે જ્યારે ધમની હાનિ થાય છે, અને અધર્મની ઉત્પત્તિ થાય છે, ત્યારે ત્યારે હું આત્માને સરજું છું (અવતાર ધારણ કરું છું.) ૧ (શા કારણથી અવતાર ધારણ કરે છે તે કહે છે) સાધુઓના રક્ષણ માટે, પાપીએના નાશ માટે, અને ધર્મની સ્થાપના માટે હું દરેક યુગયુગમાં અવતાર લઉં
આ પાઠથી વિષ્ણુ ભગવાન્ જ જગકર્તા સિદ્ધ થાય છે. ગુરૂ–આ તમારા કહેવાથી વિષ્ણુ તે યુગયુગમાં અવતાર ધારણ કરે છે, પણ
જગની રચના કર્તા સિદ્ધ થતા નથી. વળી જે અવતાર ધારણ કરે છે તે તે કર્મ વિના જન્મ લે કેમ બની શકે? તે વિચાર કરવા ગ્ય છે. આ
વિષયમાં ચર્ચા ઘણી છે, પણ આ ઠેકાણે અપ્રાસંગિક હેવાથી કહેવાય નહિ. શિષ્યજગકર્તા બ્રહ્માજી છે. હારિતસ્મૃતિને વિષે કહેલ છે કે,
पुरादेवो जगत्सृष्टा, परमात्मा जलोपरि ॥ मुष्वाप नोगिपये के, शयने तु श्रिया सह ॥१॥ तस्य सुप्तस्य नाभौ तु, महत्पद्ममनूत् किन ॥ पद्म मध्येऽनवत् ब्रह्मा, वेदवेदांगनूषणः ॥॥ स चोक्तो देवदेवेन. जगत् सूज पुनः पुनः ॥
સો અા રસ, સાસુમાનુષ || 3 || અર્થ–પહેલાં પ્રલયકાળમાં જગની ઉત્પત્તિના કર્તા દેવ પરમાત્મા જળ ઉપર શેષનાગના ખોળારૂપ શયનને વિષે લક્ષ્મીની સાથે સૂતા હતા. (૧) તે સૂતેલા દેવની નાભિને વિષે એક કમળ પેદા થયું. તે કમળની અંદર વેદવેદાંગ કરીને ભષિત બ્રહ્માજી પેદા થયા. (૨) તે બ્રહ્માજીને દેના દેવ પરમબ્રહે કહ્યું કે, જગત રચે, બ્રહ્માજીએ પણ દેવ અસુર માનુષ્ય સહિત જગતને રચ્યું. (૩)