________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૧૬
આત્માનઃ પ્રકાશ.
પ્રતિક પ સૂક્ષ્મમાં કરણા ઉત્પન્ન થઇ પાછી તેજ અસર સ્થૂળ શરીરમાં વિસ્તારે છે. શાસ્ત્રકારોએ લસણ, ડુ’ગળી આદિ તમેગુણ પ્રધાન આહ્વારા ઉપર શામાટે આટલા મધે અણુગમા દર્શાવ્ચે હશે એ વાતને ખુલાસા આથી કાંઇક અંશે થવા પામશે, વાસ્તવીકમાં તે પદાર્થીની અસર સૂક્ષ્મ કરણા ઉપર એટલી બધી થાય છે કે તે કોઈ પણ ઉચ્ચ કા માટે તે ચેગ્ય રહેતા નથી. પ્રથમ તે પદાર્થી સ્થૂળ ઇન્દ્રીયાને અત્યંત જડ અને ઢીલી બનાવી મુકે છે. અને સ્થુળ અને સૂક્ષ્મ કરા વચ્ચે ઉપર જણાવ્યું તેમ એક પ્રકારનુ` સહુધસઁપણાનુ` અંધન અથવા કરાર (agreement of affections) હાવાથી સૂક્ષ્મકરણે સ્થુળ પ્રત્યે સહાનુભૂતિ દર્શાવી તેના જેવા બની જાય છે. ખારાકના પદાૉની કીંમતનું ધેારણુ શરીર શાસ્ત્રીએ અને ધમશાસ્ત્રીઓનું બહુ જુદા પ્રકારનું હાવાનું પણુ એજ કારણ છે. શરીરશાસ્ત્રીએ આહારની કીંમતનું ધેારણુ તે તે આહારમાં રહેલા પાષણ, ગરમી આદિ ગુણા ઉપર ખાંધે છે. ત્યારે ધમ શા અજ્ઞા તે તે અહારથી તન, મન ઉપર ઉપજતી શુભાશુભ અસર ઉપર તેની કીંમત આંકે છે. કંદમૂળ પદાર્થોમાં મનને કુંડીત કરવાને અનિષ્ટ ગુણ રહેલા હેાવાથીજ શાસ્ત્રકારોએ વિવિધ યુકિત પ્રયુકિતથી તેના નિષેધ કરેલા છે, અને પ્રાકૃત કોટીના મનુષ્ય જેએ આ સૂક્ષ્મ વિષયને સમજવા અશકત છે તેમને તે પદાર્થાંમાં અનંત જીવા રહેલા છે માત્ર એટલી ચેાગ્ય હકીકત જણાવી તેનાથી વેગળા રાખ્યા છે. તેમાં જીવા નથી એમ જણાવવાને હમારા મુદ્દલ આશય નથી. અમારી કહેવાની મતલબ એટલી છે કે તે તે પદાર્થીના ત્યાગ સ્થુળ દષ્ટિ કરતાં સૂક્ષ્મ દૃષ્ટિથી વધારે ઇષ્ટ ડાના ચાગ્ય છે. અથવા જેએ આ કાળે તે અને તેવા બીજા પદાર્થોના ત્યાગ માત્ર તે પદાર્થોના અન’તજીવીપણાને ખાતરજ કરે છે; તેઓએ આ વિષયને પણ ધ્યાનમાં રાખી તેના ત્યાગ બેવડા આગ્રહ અને સમજણ પૂર્વક કરવા જોઇએ. મનુષ્યા જ્યારે પદાર્થ કે વિષયના સૂક્ષ્મ સ્વરૂપને સમજે છે ત્યારે તેમને તે તે વિષયની સ્થુળ માજીનું મહત્વ મ ભાસતું નથી. પરંતુ બધા મનુષ્યે તેવી સમજશુ માટે સશકત હાઇ શકતા નથી માટેજ શાસ્ત્રકારાને તેની સૂક્ષ્મ માનુને ઉપ શમાવી રાખી સ્થુળ માજી તેવા સૂક્ષ્મ સ્વરૂપને નહિ સમજનારાને બેધ થવા માટે માત્ર એક મોટી હકીકત જણાવી તેના ઉપરજ ( અતિશયાકિતના દોષને પણ નહિ ગણકારતા ) ભારે આજો મુકયા છે. ખરી રીતે તે તેમની દૃષ્ટિ વિષયની સૂક્ષ્મ અને સ્થુળ અને દીશા તરફજ હતી. હવે આપણે તેમની ખરી દૃષ્ટિને સમજી તે પૂર્ણાંક પદાર્થીનુ ગ્રહણ કે ત્યાગ કરવા જોઇએ, અને જે જે પ્રકારના આહારી પ્રમાદ અવસ્થાને ઉપજાવનારા છે. અથવા જે સારા આહારને પણ અતિ માયામાં ગ્રહેવાથી તેવી અસર ઉત્પન્ન થાય છે તે સામે ચેતતા રહેવુ' ઘટે છે.
પ્રમાદનુ' બીજી મુખ્ય કારણુ મનની નિળ અવસ્થા છે તેવી નિખળતા ઢાવાના બીજા નિમિત્તા ઘણીવાર નથી હોતા છતાં પણ મનના અસંશય કે તેવા
For Private And Personal Use Only
