________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
૨૨૦
મામાન પ્રકાશ,
* “ચિત્ત નિશ્ચળ થતાં, રાગ, દ્વેષ, કષાય, નિદ્રા અને મદ શાંત થતાં, ઇંદ્રિય સમૂહકૃત વિકાર દૂર થતાં, શ્વમારંભક અંધકાર પ્રલય થતાં, જ્ઞાનને પ્રકાશ થતાં, અને આનંદ પ્રકટ વૃદ્ધિમાર્ થતાં–આત્મઅવસ્થામાં સ્થિત-એવા મારા જીવને વનમાં રહેતાં દુછાશયવાળા સિંહ કયારે રક્ષા કરશે?”
મતલબ કે પ્રમત્ત ગુણસ્થાનકે તે નિરાલંબન ધ્યાનને સંભવ જ નથી. પરંતુ અપ્રમત્ત ગુણસ્થાનકની છેલ્લી હદે “ રૂપાતીત ” નામે ધમાનના ચતુર્થ પાદ પ્રાપ્ત કરનારને-જે શુકલ ધ્યાનની શરૂઆત કરાવી આપે છે તેમને એ ધ્યાન પ્રાપ્ત થઈ શકે છે પરંતુ તે સ્થિતિ-અપ્રમિન ગુણ સ્થા નકની છેલ્લી સ્થિતિ-આ કાળના મનુષ્યને માટે અગમ્ય હોઇ શાસકાર કહે છે તેમ “ધ્યાનના મને જ કરે છે ” એમ આ ઉપરથી સ્વતઃ સિદ્ધ થાય છે.
સ્પષ્ટીકરણ (૨) આગળ ઉપર જૈન શાસનમાં પચાસજી મહારાજના વ્યાખ્યાનમાં ભૂલો શોધતાં દર્શાવે છે કે, “આત્માનંદ પ્રકાશના ૧૮૧ મે પાને આઠમી પંક્તિમાં ૮ રાગ શબ્દરૂપ હોવાથી નિરાકાર છે છતાં ઇત્યાદિ શ્રીયુત્ પન્યાસજીનું ભાષણ યુક્તિસહ નથી. કારણ કે જૈન દર્શનમાં કેઈપણ પદાર્થને નિરાકાર સ્વીકાર્યો નથી.”
આ ઉપરથી અમે શ્રમણજીને પૂછવા માગીએ છીએ કે જૈન દર્શનમાં જ્યારે કોઈ પ્રકારને પદાર્થ નિરાકાર સ્વીકાર્યો નથી, તે નીચેના પદાર્થો સાકાર છે કે નિરાકાર તેને સાધુ જીવનની શૈલિથી ખુલાસો જલદી આપશે.
આત્મા, જ્ઞાન, સમ્યકત્વ, ધમાંસ્તિકાય અને આકાશાસ્તિકાય. આને ઉત્તર જહદી પ્રાપ્ત થશે એવું માની હવે મૂળ હકીકત ઉપર આવીએ.
શ્રમણ અને ચારિત્ર લીધાં અનેક વર્ષો કદાચ થયાં હશે, પરંતુ જૈન શાસકારાની કેવી શૈલિ છે તેને અનુભવ હજી ઘણે અધુરે લાગે છે, અનેક સ્થળે જ્યારે જૈન શાસકારે અન્ય દર્શનના તત્ત્વ અને સિદ્ધાંતને જૈન દર્શનના સિદ્ધાંતે સાથે સરખાવતાં તેમના જ સિદ્ધાંતને વળગી સ્વતનું સ્થાપન કરી સત્ય વસ્તને બહાર લાવે છે અને તે શૈલિએ અન્યદશના સિદ્ધાંતે કરતાં સ્વસિદ્ધાંત કેટલો બળવત્તર છે, તે સ્થાપન કરે છે; આવી શૈલિ ખાસ કરીને અન્યદશનીઓને ઉદ્બોધક નિવડે છે, અને તે “પરાશ્યપગમ” શેલિના નામથી સંબોધાય છે; દછત તરીકે ત્રિશશિલાકા પુરૂષ ચરિત્રમાં શ્રીમદ્દ હેમચંદ્રાચાર્યે નીચે મુજબ કહેલું છે.
रूप गंध रस स्पशेगुणातावद्वसुंधरा। પ્રચાતાપોડરિ હપ સાસ્મિ ૨૭ रूपस्पर्शगुणं तेज एकस्पर्शगुणोमरुत् । अमीषामेवमाबाझं व्यक्ता भिमस्वभावता ॥ ३५७ ॥
For Private And Personal Use Only
