________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
રાતિ
૨૨૯
મેળવ્યું હોય તેને લાભ બીજાઓને આપવાનો પ્રયાસ કરે ઈએ, એ પ્રયાસ બાહ્ય આડંબર દેખાવને નહીં હોતાં શુદ્ધ અંતઃકરણને અને ફરજ તરીકેને હવે જોઈએ. અને જ્ઞાનનો લાભ લેનારની સંખ્યામાં દીવસે દીવસે વધારે થાય તેવા પ્રકારના પ્રયને તેમણે કરવા જોઈએ.
સમ્યકૂજ્ઞાન વધવાની સાથે જ કૃત્ય અકૃત્યને વિચાર થઈ સત્ય વસ્તુ તરફ શ્રદ્ધા થશે અને પિતાનું કર્તવ્ય ફરજ શું છે, એમ સમજવામાં આવશે. તે પિતાની ઉન્નતિ અને ઉદય શેમાં છે, તેને તે વિચાર કરશે, તેનામાં વિવેકબુદ્ધિ જાગશે.
ઉપરની બન્ને વાતે થશે એટલે પિતાનું ચારિત્ર-(કેરેકટર)વર્તણુક રીતભાત-આચાર અને સ્થિતિ સુધારવાને આપોઆપ પ્રયત્ન કરશે. જે જ્ઞાન પ્રાપ્તિ કર્યા પછી પોતાની રીતભાત આચાર-વિચાર સુધારવાને અને ચારિત્રમાં આગળ વધવાને પ્રયત્ન કરવામાં ન આવે તે ઉપરની બને વાતને તેનામાં અભાવ છે, એમ અનુમાન કરવામાં આપણે ખોટા ગણાઇશું નહીં. કેમકે જેનામાં સમ્યજ્ઞાન અને શ્રદ્ધા અને વાતે હોય તે તેના પરિણામરૂપે તેનામાં દુર્ગુણેને ત્યાગ અને સદ્દગુ. છે તરફ રાગ થવું જ જોઈયે. તે જો ન હોય તે પછી પોપટની પેઠે કંઠ શેષ જેવા જ્ઞાની–પઢત મુખેં પિતાની અને પરની ઉન્નતિને શી રીતે સાધી શકવાના છે? જ્યાં દેશથી અથવા સર્વથી ચારિત્રની શુદ્ધિ થવા લાગી કે ઉદયના નજીકના પ્રદેશમાં આપણે આવી પહોંચ્યા એમ માનવાનું છે.
ચારિત્રના પ્રદેશમાં પેસતાની સાથે જ આપણામાં ન્યાયીપણું આવવું જોઈએ ન્યાયી અથવા પ્રમાણિકપણાનો ગુણ એ ઉદયના મૂળ ગુણરૂપે છે, અને શાસનકારે એ બધા ગુણેમાં પ્રથમ એની જ ગણના કરેલી છે. દેશવિરતિ શ્રાવકના વ્રત અંગિ કાર કરતા પહેલાં માર્ગનુસારીના ૩૫ ગુણ અને શ્રાવકના ૨૧ ગુણે જાણવા જોઈયે. માગનુસારીના ૩૫ ગુણેમાં ન્યાય વિભવ નામા પહેલે ગુણ મુકયે છે. જૈન ધર્મ પામવાને અને આપણી સંસારિક અને આત્મિક ઉજાતની ઈચ્છા ધરાવનારે પોતે ન્યાયી થવું જોઈએ. જ્યાં સુધી પોતાનામાં ન્યાયીપણું આવશે નહિ, ત્યાંસુધી બન્ને પ્રકારની ઉન્નતિમાંથી એકે પ્રકારની ઉન્નતિને સદભાવ થવાનું નથી. જૈન સમાજમાં આ ગુણ અધિક અધિક વૃદ્ધિ પામે એવા પ્રકારનો ઉપદેશ વધુ જોઈએ, અને તેવા જ પ્રકારના પ્રયત્નો થવા જોઈએ. જૈન વિદ્યાશાળા, પાઠશાળા અને આશ્રમમાં બીજું શિક્ષણ આપતાં પહેલાં આ વિષય વિદ્યાથીઓને શીખવવું જોઈએ એટલુંજ નહિ પણ બીજા શિક્ષણની સાથે વિદ્યાથી ન્યાયીપણામાં કેવી રીતે આગળ વધે એને માટે તેમાં ખાસ એજના અને તજવીજ થવી જોઈએ. જેટલા જેટલા અંશે ન્યાયી પણને આપણામાં વધારે થશે, એટલે તેટલે અંશે આપણે ઉન્નતિમાં આગળ વધવાને વધારે શકિતમાન થઈશુ.
For Private And Personal Use Only
