________________
Shri Mahavir Jain Aradhana Kendra
www.kobatirth.org
Acharya Shri Kailassagarsuri Gyanmandir
આસવ મિમાંસા.
૨૫ ગ્ય તમોગુણ પ્રધાન જડ પદાર્થોને સંગી ભાવ થતાં તે વિકારી બની જાય છે. અને મનુષ્યના વર્તમાન વિકાસની ભૂમિકાએ તે કરણે તેને જે સહાય કરવા નિર્માયા છે તે સહાય આપતા અટકી પડે છે. પ્રમાદ એ મન અને તનના મુખ્ય અને પેટા કરપકરણે ઉપર ચઢેલે કાટને થર છે. પિતાના હથીઆરે ઉપરજ જેના નિર્વાહને આધાર છે એ કારીગર કદી પણ જેમ તેના હથીઆરે ઉપર કાટ ચઢવા દેતું નથી અને તેને સારી હાલતમાં રાખવા નિરંતર ચિવટ રાખે છે તેમ વ્યવહાર અને પરમાર્થ ઉભય પ્રદેશમાં પોતાને જીવન ઉદ્દેશ સરલ કરવા ઈચ્છનાર સમજુ મનુષ્ય તેના શારિરીક અને માનસીક સાધને ઉપર પ્રમાદને કાટ ન ચઢે તે માટે હંમેશાં સાવચેત રહે છે. એકલે પ્રમાદજ નહી પણ આત્માના પ્રદેશ ઉપર પ્રતીત થતી બધી વિકારવાળી અવસ્થાએ શરીરમાં જે પ્રકારના અને હું ગ્રહવામાં આવે છે તેના ઉપર ઘણે ખર આધાર રાખે છે. તમે ગુણ પ્રધાને અનિષ્ટ પદાર્થોનું સ્થળ શરીરમાં ગ્રહણ થતાં તે આત્માના કારણેને અકુદરતી, વિકૃત અને નિયમ વિરૂદ્ધ કરી મૂકે છે. અને તે વિકાર પામેલી ઈન્દ્રીયે તે વિકારને અનુરૂપ દેલને આત્માના માનસીક, નૈતીકઆદિ સૂફલ્મ પ્રદેશમાં મોકલે છે. આથી તે પ્રદેશમાં પણ ઈન્દ્રીયેના વિકારને બિગાડે પેસવા પામે છે. આત્માના સ્થૂળ અને સૂકમ કરણેને અંદર અંદર એવું પ્રકૃતિ સામ્ય (Sympathy) છે કે એકની સ્થિતિ પ્રત્યે બીજાનું સ્વાભાવિક રીતે જ સહધર્મીપણું બંધાઈ જાય છે. સુવિખ્યાત પ્રોફેસર જેમ્સ ( Professor James.) પિતાના અધ્યાત્મ વિદ્યા (Psychology) નામના ગ્રંથમાં ખરૂં જ લખે છે કે –
“Every emotion has a certain definite relation to changes in the physical body which can be excited by, or in their turn excite, corresponding changes in the astral body, which again can be excited by or iu their turn excite corresponding effects in the mental body."
અર્થાત –“દરેક પ્રકારના આ સ્થળ શરીરમાં થતા વિકારે સાથે ચોકસ પ્રકારને સંબંધ છે. આ આવેગે સ્થળ શરીરમાં વિકાર ઉત્પન્ન કરે છે અથવા સ્થળ શરીરના વિકારથી પતે વિકારવશ થાય છે. અને તે પ્રમાણે સૂક્ષ્મ શરીર પણ પિતામાં ઉત્પન્ન થયેલા વિકારથી માનસ શરીરમાં વિકાર ઉપજાવે છે અથવા માનસ શરીરના વિકારથી પોતે વિકારવશ બને છે.” - આ પ્રમાણે સ્થલ શરીરમાં દાખલ કરવામાં આવતા અગ્ય આશુઓ તે આએના ગુણ ધર્માનુસાર શરીરમાં વિકાર ઉપજાવે છે અને તે વિકાર આત્માના સુમિતર અને સૂક્ષ્મતમ કરણે સુધી પહોંચે છે, અને પાછી તે વિકારની અસર સ્થળ શરીર ઉપર પિતાને બહિર્ભાવ દાખવે છે. એ પ્રકારે હમેશાં ગ્રહવામાં આવતા અગ્ય પદાર્થો પિતાની અનિષ્ટ અસર નિરંતર ઉપજાવતા રહે છે અને તેને
For Private And Personal Use Only
