Atmanand Prakash Pustak 012 Ank 08

Author(s): Jain Atmanand Sabha Bhavnagar
Publisher: Jain Atmanand Sabha Bhavnagar

Page 5

પન્યાસજી શ્રીમદ્ દાનવિજયજીનું ધર્મ સંબધી ભાષણ
ભાવાર્થજગતનું ઉન્ન કરવું, ની રક્ષા કરવી, અને તેને નાશ કરે એવી જુઠી ઇદ્રજાલે કરીને જે પરમ દેવે આ જીવલેકને મહ મોહરૂપ કુવામાં નાંખેલે નથી, તેવા એક સ્વામી નંદ્રદેવ પરમાત્મા મારી ગતિને કરવાવાલે હૈ.૧ શિષ્ય-જગતને કર્તા કોણ છે?
ગુરૂ–જગત અનાદિ છે, તેને કર્તા કેઈ નથી. શિષ્ય-કર્તા વિના કોઈ વસ્તુ બને નહીં-તર્કસંગ્રહની ચોદય નામની ટીકામાં
जगतां यदि नो कर्ता, कुनालेन विना घटः ॥
चित्रकारं विना चित्रं, स्वत एव नवेत्तदा ॥१॥ અર્થ–જગને કર્તા જે કેઈન હોય તે કુંભારના વિના ઘડે તથા ચિ. તારા વિના ચિત્ર પણ સ્વયં થાય તેમ થતું નથી માટે કોઈ કર્તા હેવા સંભવ છે. ગુરૂ–જગને કઈ કર્તા માનીએ તો બહુ જ દૂષણે આવે છે. તે દૂષણો અનુ
કમેથી આગળ કહીશું. પ્રથમ તમે કહે કે જગને કર્તા કોને માને છે? શ્રી હરિભદ્રસૂરિ મહારાજે લોકતત્ત્વ નિર્ણયમાં કહ્યું છે કે,
वैष्णवं केचिदिच्छति, केचित्कालकृतं जगत् ॥
ईश्वरप्रेरित केचित्, केचित् ब्रमविनिर्मितम् ॥ १॥ અર્થ–જગને કઈ વિષ્ણુનું કરેલ કહે છે, કઈ કાળકૃત કહે છે, કેઈ ઈશ્વરની પ્રેરણાથી થયેલ માને છે, અને કેઈ બ્રહ્માનું બનાવેલ કહે છે. ઈત્યાદિ નાના પ્રકારના જગકર્તા મતાવલંબીઓએ માનેલ છે. શિષ્ય-જગતના રચનાર વિષ્ણુ ભગવાન જ છે, અને તેથી જ વિષ્ણુ વિના બીજાની ઉપાસના નિષેધ કરી છે. ચંદ્રદયને વિષે કહ્યું છે કે,
वासुदेवं परित्यज्य, य नपास्तेऽन्यदैवतम ॥
પિતો વાવીતી, રવનતિ કુષંતિ છે ? / અર્થ–જે પુરૂષ વિષ્ણુ ભગવાનને છોડીને અન્ય દેવની સેવા કરે છે, તે બેટી બુદ્ધિવાળે તૃષાતુર થયેલો ગંગાના કાંઠા ઉપર કુવાને ખેદે છે. ગુરૂ-તમારું કહેવું સત્ય છે કે કેમ તેને વિચાર કરે. તેજ ચંદ્રિયમાં વિષ્ણુનું ખંડન કરી મહાદેવની સેવા કરવા કહેલ છે. જુઓ કે –
महादेवं परित्यज्य, य उपास्तेऽन्यदैवतम् ॥ स मूढो विषमश्नाति, सुधां त्यत्तवा कुधातुरः ।। १ ॥